каза́рма, -ы, мн. -ы, -за́рм і -аў, ж.
1. Спецыяльнае памяшканне для размяшчэння вайсковых часцей.
2. перан. Пра вялікі непрыгожы змрочны будынак.
|| прым. каза́рменны, -ая, -ае.
Казарменная дысцыпліна.
○
Казарменнае становішча — пастаяннае знаходжанне ў вайсковай часці або на прадпрыемстве людзей, пераведзеных на ваеннае становішча.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ненаві́сны ’змрочны, насуплены’ (ТС), ’які выклікае пагарду, агіду або выражае нянавісць’ (ТСБМ). Ад нянавісць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вясёлы, -ая, -ае.
1. Поўны радасці, весялосці, які выражае радасць, весялосць.
В. настрой.
В. твор.
Весела (прысл.) смяяцца.
2. Які выклікае, нараджае весялосць.
В. спектакль.
3. Прыемны для вока, не змрочны.
Вясёлая расфарбоўка.
В. ранак.
|| памянш. вясёленькі, -ая, -ае.
|| наз. весяло́сць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Ніцкі́ ’нелюдзімы’ (слуц., Сл. ПЗБ). Ад ніцы ’змрочны, пануры’, утворана, магчыма, пад уплывам нялюцкі (нялюдскі).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыгне́чанне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле дзеясл. прыгнесці — прыгнятаць (у 2 знач.).
2. Прыгнечаны, змрочны стан. Бесперапынны стан псіхікі ў напружаным прыгнечанні можа знішчыць у чалавеку імкненне. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
змро́чна безл. в знач. сказ.
1. су́мрачно;
2. перен. мра́чно, су́мрачно;
1, 2 см. змро́чны 1, 3
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цямра́вы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Змрочны. Цямравы дзень. □ Дзе і падступішся, дык нічога цікавага не ўбачыш: у густой цямравай засені рачулка выглядала як бязладна кінуты кімсьці і затаптаны ў гразь паясок. Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няўту́льны, ‑ая, ‑ае.
Пазбаўлены ўтульнасці. Пакойчык быў запушчаны, даўно нябелены, змрочны і няўтульны. Колас. Настаўнікі ніколі не заглядалі на станцыю, механікі прыходзілі хіба толькі па кінакарціну ў няўтульны і халодны клуб. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панадво́рак, ‑рка, м.
Разм. Двор каля жылога або адміністрацыйнага будынка. Стася ўбачыла бацьку. Змрочны, як ноч, ён адчыніў акно і выглянуў на панадворак. Бажко. Праз момант старшыня з Адамам ішлі па калгасным панадворку. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пахму́рна,
1. Прысл. да пахмурны (у 2 знач.).
2. безас. у знач. вык. Пра пахмурнае надвор’е. Было пахмурна і золка. Грахоўскі.
3. перан.; безас. у знач. вык. Пра змрочны, невясёлы настрой. На душы было пахмурна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)