спіса́цца, спішу́ся, спі́шашся, спі́шацца; спішы́ся; зак.
1. Звязацца з кім-, чым-н. праз перапіску.
С. са сваімі аднакурснікамі.
2. У маракоў, авіятараў і пад.: звольніцца, выйсці ў запас (спец.).
С. з карабля.
3. Зрасходавацца пры пісьме; прыйсці ў непрыгоднасць (пра аловак, пяро і пад.).
Стрыжань спісаўся.
|| незак. спі́свацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. спіса́нне, -я, н. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зне́сціся 1, знясецца; пр. знеслася і зняслася.
Зак. да несціся 2.
зне́сціся 2, знясуся, знясешся, знясецца; пр. знёсся, знеслася і зняслася, знеслася і зняслося; зак.
Разм. Устанавіць цесныя сувязі, зносіны з кім‑н.; звязацца. Знесціся з паўстанцамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спая́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Злучыцца шляхам паяння.
2. перан. Аб’яднацца ў адно непарыўнае цэлае; звязацца, злучыцца. Алеся я люблю. Багата сяброў пагублялася па свеце, а от з ім моцна спаяліся. Пінчук.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спу́тацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Завесці з кім‑н. агульныя справы (звычайна нядобрыя); звязацца з кім‑н. [Віцька:] — Калі я спутаўся з гэтай чортавай фралоўскай кампаніяй, .. [лётчык] штосьці заўважыў. Быкаў. // Уступіць у любоўную сувязь. — Твая жонка спуталася з Васілём, адказала Зіна. Гаўрылкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
застрахава́цца, ‑страхуюся, ‑страхуешся, ‑страхуецца; зак.
1. Застрахаваць сябе, сваю маёмасць. Застрахавацца на пяць год.
2. перан. Засцерагчы сябе ад небяспекі, ад чаго‑н. непрыемнага. Думкі [Саўкі] ідуць па двух асноўных лініях: першая — як практычна звязацца з партызанамі і другая — як застрахавацца ад іх на ўсякі выпадак. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́працаваць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; зак., што.
1. Зрабіць пэўную колькасць работы; вырабіць. Выпрацаваць мінімум працадзён. Выпрацаваць норму. // Развіць, выхаваць пэўныя рысы, якасці. Выпрацаваць навыкі, характар.
2. перан. Стварыць што‑н. на аснове абагульнення пэўных звестак, вопыту, вывучэння і пад.; распрацаваць. Выпрацаваць праект рэзалюцыі. Выпрацаваць агульнанацыянальныя літаратурныя нормы. □ [Нявіднаму] трэба было звязацца з партызанамі дзеда Талаша і выпрацаваць план сумеснага дзеяння. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
звя́звацца несов.
1. в разн. знач. свя́зываться;
2. свя́зываться; спу́тываться;
3. (упаковываться) увя́зываться;
4. спец. сча́ливаться;
1-4 см. звяза́цца;
5. страд. свя́зываться; вывя́зываться; состру́ниваться, струни́ться; сча́ливаться, спла́чиваться; см. звя́зваць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ра́дыё, нескл., н.
1. Спосаб перадачы і прыёму без правадоў электрамагнітных хваль для ўстанаўлення сувязі, вяшчання, тэлебачання і пад. Вынаходца радыё. Звязацца па радыё.
2. Тое, што і радыёперадача (у 2 знач.). Слухаць радыё.
3. Разм. Тое, што і радыёпрыёмнік; рэпрадуктар. Уключыць радыё. □ У маленькім пакойчыку, на самаробным століку было.. радыё. Чорны.
4. Ужываецца замест некаторых складаных слоў, першай састаўной часткай якіх з’яўляецца «радыё...» (радыёвяшчанне, радыёкропка, радыёсувязь, радыётэхніка і пад.). Працаваць на радыё. □ У радыё [Валодзя] таксама не надта разбіраецца. Шамякін.
[Ад лац. radio — выпраменьваю.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зле́гчыся, злягуся, зляжашся, зляжацца; пр. злёгся, злеглася і зляглася, злеглася і зляглося; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць больш цвёрдым, шчыльным ад доўгага ляжання. — А снег так злёгся, што рыдлёўка яго не бярэ, хоць сякерай сячы. Чарнышэвіч. Калі Юрка не думае пра Жэньку, чуе тады, як зноў пад ім шапаціць сухое сена, — не зляглося яшчэ: нядаўна прывезлі з Цянёў з бацькам два вазы. Пташнікаў.
2. Абл. Звязацца, падружыцца з кім‑н. — Сам ведаеш: злягліся яны з Юзікам Громам. Людзі ўжо гавораць. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спіса́цца, спішуся, спішашся, спішацца; зак.
1. Звязацца з кім‑, чым‑н. праз перапіску. [Салдат:] — Мяне цягнік чакае... А вось адрасок ваш дайце. Можа, спішамся як. Сачанка. [Максім Сцяпанавіч:] — Варта б з Горкаўскім і іншымі заводамі спісацца. Карпаў.
2. Звольніцца (з карабля, авіяцыйнай часці і пад.); выйсці ў запас. Не дзеля таго.. [Крывахіж] пайшоў у знішчальную авіяцыю, каб праз паўгода спісацца. Алешка. // перан. Перастаць актыўна працаваць, дзейнічаць. Равеснік паснуўшых у брацкіх магілах, не спішацца ён аніколі ў запас. А. Вольскі.
3. Зрасходавацца пры пісьме; прыйсці ў непрыгоднасць (пра карандаш, пяро і пад.). Карандаш спісаўся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)