растаро́пнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць растаропнага; упраўнасць. Я стаяў збоку і любаваўся дзедам: яго маладым настроем, яго дзелавітай клапатлівасцю, растаропнасцю. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калыва́ць, ‑ае; незак., што.
Абл. Хістаць збоку ў бок або зверху ўніз; гойдаць. І воз так страшна калывае на калдобінах!.. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вушко́ ’ямка ў печы, збоку, для попелу, гарачага вуголля’ (Шушк., 156). Да ву́ха, памянш. форма для абазначэння дэталі печы на падставе метафары «ўваход у печ — галава».
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
спра́ўна,
1. Прысл. да спраўны.
2. у знач. вык. У парадку. Дзядзька Коля, стоячы збоку, зірнуў адным вокам на пасведчанне — усё спраўна. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ляўком ’збоку дарогі’ (смарг., Сцяшк. Сл.) па форме, як і маўчком (тв. скл. назоўніка). Да ле́вы (гл.), параўн. укр. ’адваротны бок вышыўкі’, ’нелегальны, незаконны’, тое ж польск. lewy ’адваротны бок сукна’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
несула́ддзе, ‑я, м.
Адсутнасць ладу. Несуладдзе ў душы, што прыйшло з вясной, у апошнія дні ўсё больш і больш змушала Рамана зірнуць на сябе збоку. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
про́філь, -ю, мн. -і, -яў, м.
1. Від збоку (твару, прадмета).
Прыгожы п. твару.
Сфатаграфавацца ў п.
2. Сячэнне, разрэз чаго-н. (спец.).
П. дарогі.
П. сталі.
3. Сукупнасць спецыфічных рыс, якія характарызуюць якую-н. сферу дзейнасці, а таксама характар вытворчага ці навучальнага ўхілу (кніжн.).
Спецыяльнасць шырокага профілю.
Раён збожжавага профілю.
П. прадпрыемства.
|| прым. про́фільны, -ая, -ае (да 2 знач.).
Профільная пракатка металу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гутарлі́вы, ‑ая, ‑ае.
Гаваркі, схільны да размоў. Заўсёды гутарлівы, Іван Мацвеевіч цяпер упарта маўчаў. Бядуля. // перан. Шумлівы, ажыўлены; незмаўкальны. Гутарлівы бор. □ Збоку ветру ў такт спявае Гутарлівы ручаёк. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
суста́ў, ‑тава, м.
Рухомае злучэнне касцей або храсткоў у арганізме чалавека, жывёлы. Плечавы сустаў. Локцевы сустаў. Каленны сустаў. □ [Васіль Кузьміч] не садзіўся, стаяў каля стала збоку, абапёршыся на суставы пальцаў. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
забе́гчы, -бягу́, -бяжы́ш, -бяжы́ць; -бяжы́м, -бежыце́, -бягу́ць; забе́г, -гла; -бяжы́; зак.
1. Бегучы, трапіць куды-н.
Цяля забегла ў агарод.
2. Зайсці куды-н. мімаходам, на кароткі час (разм.).
З. да знаёмых.
3. Бегучы, аддаліцца на значную адлегласць.
Хлопчык забег далёка ў поле.
4. Бегучы, зайсці збоку або абагнаць каго-н.
З. наперад (таксама перан.: пачаць рабіць што-н. раней часу).
|| незак. забяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)