мета́л, -у, мн. -ы, -аў, м.
Хімічна простае рэчыва або сплаў, якім уласцівы бляск, коўкасць і добрая праводнасць цеплыні і электрычнасці.
○
Высакародныя металы — металы, якія не акісляюцца і не ржавеюць (золата, серабро, плаціна).
Каляровыя металы — усе металы і іх сплавы, акрамя жалеза і яго сплаваў.
Лёгкія металы — металы, якія валодаюць малой шчыльнасцю, ніжэйшай за шчыльнасць жалеза (алюміній, магній, натрый і інш.).
Цяжкія металы — металы з вялікай атамнай вагой або шчыльнасцю (жалеза, ванадый, свінец, ртуць і інш.).
Чорныя металы — жалеза і яго сплавы (чыгун, сталь).
|| прым. металі́чны, -ая, -ае.
Металічныя грошы.
М. голас (перан.: звонкі і рэзкі).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паласавы́, -а́я, -о́е (спец.).
Які вырабляецца ў выглядзе палос ці служыць для вырабу іх.
Паласавое жалеза.
П. стан.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скры́гат, -у, М -гаце, м.
Рэзкі гук, які ўтвараецца пры моцным трэнні аднаго прадмета аб другі.
С. жалеза.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
фераспла́ў, -ла́ву, мн. -ла́вы, -ла́ваў, м. (спец.).
Сплаў жалеза з якім-н. іншым элементам.
|| прым. фераспла́ўны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прутко́вы прутко́вый;
~вае жале́за — прутко́вое желе́зо
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бе́та-желе́зо физ. бэ́та-жале́за, -за ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
а́льфа-желе́зо физ. а́льфа-жале́за, -за ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прутко́вый прутко́вы;
прутко́вое желе́зо техн. прутко́вае жале́за.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бля́ха, -і, ДМ бля́се, мн. -і, блях, ж.
1. Тонкае ліставое жалеза або асобны ліст такога жалеза.
Накрыць хату бляхай.
2. Знак у выглядзе металічнай пласцінкі з надпісам або нумарам, які сведчыць аб службовых абавязках таго, хто яго носіць.
Б. на грудзях.
3. Тонкі ліст жалеза з загнутымі краямі, на якім пякуць або смажаць што-н.
|| памянш. бля́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак (да 2 знач.).
|| прым. бляша́ны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каро́зія, -і, ж. (спец.).
Разбурэнне металаў пад уздзеяннем асяроддзя — вільгаці, хімічных рэчываў і пад.
К. жалеза.
|| прым. каразі́йны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)