◎ *Падгра́дзіна, подградина ’расліна гладун гладкі, Herniaria glabra L.’ (Бейл.). Да града.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

аблачы́на, ‑ы, ж.

Тое, што і воблака. З галавою хаваюся ў чэрвеньскіх травах, Промні гоняцца ўслед неадступнай асвы, І чародка-града аблачын кучаравых Праплывае-плыве за прастор лугавы. Гаўрусёў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Накастры́чыць ’накласці абы-як, многа’ (слонім., Жыв. сл.). Магчыма, да касцёр ’града ці стажок дроў’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

курці́на, ‑ы, ж.

1. Уст. Града для кветак або іншых раслін; клумба.

2. Участак, засаджаны адной пародай дрэў, а таксама група дрэў адной пароды.

3. Уст. Частка крапаснога вала паміж двума бастыёнамі.

[Фр. courtine.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ды́біцца, ‑біцца; незак.

Станавіцца дыбам. Града камення загароджвала шлях вадзе, і разгневаны паток дыбіўся, лез на каменне. Шамякін. // Станавіцца на дыбы. З двароў выбягалі жарабкі, люта ржалі, дыбіліся, брыкалі маладымі дужымі нагамі. Хомчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Лапаткава́ць ’паглыбляць барозны для сцёку вады пасля сяўбы жыта’ (Жд. 1), ельск. ’спускаць ваду з града ў’ (Выг.). Да лапата (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вало́к, ‑лка, м.

1. Доўгая града згрэбенага сена, збажыны і пад. Працавалі дружна: жанчыны зграбалі сена ў валкі, мужчыны складалі ў копы і падносілі іх на насілках да адонкаў. Сабаленка.

2. Цыліндрычны вал невялікіх памераў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

яйла́, ‑ы, ж.

1. Галоўная града ў сістэме Крымскіх гор. Вецер звычайна дзьме з мора, бо з трох астатніх бакоў Сімеіз акружае надзейная варта — падкова Ай-Петрынскай яйлы. Карамазаў.

2. Агульная назва летняй пашы ў Крымскіх гарах.

[Цюрк.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гра́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.

1. Тое, што і града (у 1 знач.). Зелянелі густыя градкі морквы. Якімовіч.

2. Абл. Верхняя жэрдка ў калёсах, бакавая або папярочная. Забуцька, звесіўшы ногі, сагнуўшыся, ледзь трымаўся на самай градцы калёс. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Кле́мка 1 ’ўчастак зямлі квадратнай ці прамавугольнай формы ў канцы шнуроў, мізэрны ўчастак зямлі, града’ (Яшк.). Слова, відаць, нямецкага паходжання. Параўн. ням. klamm ’вузкі, цесны’. Непасрэдная крыніца невядомая.

◎ Кле́мка 2 ’божая кароўка’ (Шатал.). Параўн. клемка© (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)