беззяме́лле, ‑я, н.
Адсутнасць або недахоп зямлі, неабходнай для жыцця чалавека. Кравец Самабыль радзіўся і вырас у вёсцы. Прафесіі свае не любіць: горкая бядота, беззямелле змусілі яго шукаць іншага спосабу да жыцця. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэ́дзька, ‑і, ДМ рэдзьцы; ж.
1. Агародная караняплодная расліна сямейства крыжакветных.
2. зб. Караняплоды гэтай расліны з гаркаватым вострым смакам і пахам.
3. Асобны плод гэтай расліны.
•••
Як горкая рэдзька — вельмі, надта (надакучыць, абрыднуць).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абры́даць сов. надое́сть, наску́чить, опроти́веть, опосты́леть, осатане́ть; осточерте́ть; прие́сться, приску́чить;
◊ ~аў як го́ркая рэ́дзька — погов. надое́л, как го́рькая ре́дька
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пілю́ля ж. пилю́ля;
◊ праглыну́ць ~лю — проглоти́ть пилю́лю;
пазалаці́ць ~лю — позолоти́ть пилю́лю;
падне́сці ~лю — поднести́ пилю́лю;
го́ркая п. — го́рькая пилю́ля
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пабялі́цца, ‑бялюся, ‑белішся, ‑беліцца; зак.
1. Пакрыць сабе твар бяліламі.
2. Стаць, зрабіцца белым у выніку спецыяльнай апрацоўкі. Сцены добра пабяліліся. // Пакрыцца чым‑н. белым. Пабяліліся кусты, пабяліліся масты, пабяліліся пянькі, прытупіліся канькі. Шушкевіч. Гімнасцёрка пабеліцца потам салёным, губы высушыць горкая смага... Гаўрусёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
краі́на, ‑ы, ж.
1. Мясцовасць, тэрыторыя, край (у 2 знач.). Горкая краіна. Цёплыя краіны. Азёрная краіна. □ Я моцна-моцна звязан з вамі, Малюнкі роднае краіны! Колас.
2. Дзяржава. Сацыялістычныя краіны. Капіталістычныя краіны. □ Краіна родная, Савецкая краіна, Табе я ў песнях сэрца аддаю. А. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ру́та ’від шматгадовых травяністых раслін і паўкустоў сямейства рутавых з жоўтымі кветкамі і лісцямі, у якіх змяшчаецца эфірнае масла’ (ТСБМ), ’рута, Ruta graveolens L.’ (Кіс., Стан.), ’нешта вельмі зялёнае (у параўнанні)’ (ТС), ’пакаёвая расліна, вазон’ (маладз., Янк. Мат.), ру́та, ру́та‑мя́та ’травяністая расліна’ (Кос., Растарг.). Укр. і рус. ру́та. Праз польск. ruta з с.-в.-ням. rûte ’рута’ < лац. ruta ’нейкая горкая трава’ (Фасмер, 3, 523).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
го́рький прям., перен. го́ркі;
◊
го́ре го́рькое го́ра го́ркае;
ху́же го́рькой ре́дьки горш за го́ркую рэ́дзьку;
го́рький о́пыт го́ркі во́пыт;
го́рькая пилю́ля го́ркая пілю́ля.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
здань, ‑і, ж.
Вобраз нябожчыка, які ўзнікае ва ўяўленні містычна настроеных або псіхічна хворых людзей; прывід. // Створаны ва ўяўленні вобраз таго, чаго ў сапраўднасці няма. Чароўная здань расплылася, мары спалохана зніклі, асталася горкая ява праўды. Скрыган. Цвярозыя думкі перамешваліся з абрыўкамі ўспамінаў, сапраўднае, перажытае чаргавалася з нейкімі зданямі, страшэннымі пачварамі. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жоўць 1, ‑і, ж.
1. Жоўта-зялёная горкая вадкасць, якую выдзяляе печань у кішэчнік.
2. перан. Раздражненне, злосць. Мой гнеў паволі адышоў і замяніўся на пагарду. — Які падрыў! Якая жоўць! Дудар.
жоўць 2, ‑і, ж.
1. Спец. Жоўтая фарба. Цынкавая жоўць.
2. Разм. Жаўцізна, жоўтае адценне. Заклякочуць буслы ля ракі І жоўцю заквецяцца клёны. Астрэйка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)