паліто́, нескл., н.
Верхняя вопратка, звычайна ніжэй каленяў, якая апранаецца на сукенку, касцюм і пад. Зімняе паліто. Дэмісезоннае паліто. Скураное паліто. □ Васіль Дзянісавіч надзеў халат, апрануў паліто, глыбей насунуў кепку і ўзяў у рукі партфель. Мележ. Валодзя быў апрануты ў добрае шэрае паліто. Новікаў.
[Фр. paletot.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лы́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Акругленыя мышцы на задняй частцы нагі (ад калена да ступні) чалавека. Падаткнуўшы спадніцы і агаліўшы лыткі, выбіваюць палотны жанкі і дзяўчаты. Колас. Ногі ўціскаліся ўсё глыбей, вада падступала да лытак, да каленяў, .. ляпіла штаніны да скуры. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
параскрыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Раскрыць усё, многае або ўсіх, многіх. [Антон:] — Не тое што стопкі ці пуні, а хаты ўсе параскрываюць. Ермаловіч. Пад вішнямі, млеючы ад гарачыні, капашыліся куры — грабліся, пылілі, закопваліся глыбей у пясок і на момант заміралі, параскрываўшы ад смагі ружовыя раты. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патускне́ць, ‑ее; зак.
Стаць цьмяным, цёмным, тусклым. Сонца патускнела і ўсё глыбей уплывала ў хмары. Колас. Вось суровыя рады бярозавых крыжоў на самай ўскраіне сяла ўжо страцілі свой беласнежны колер, патускнелі, амаль што захаваліся ў густых зялёных травах. Лынькоў. Вочы .. [Пракапенкі] патускнелі, зніклі з твару рысы бадзёрага, маладога натхнення. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падбі́ць¹, -даб’ю́, -даб’е́ш, -даб’е́; -даб’ём, -даб’яце́, -даб’ю́ць; падбі́; -і́ты; зак.
1. што. Прыбіць да чаго-н. знізу, прышыць спадыспаду.
П. у ботах падэшвы.
П. паліто футрам.
2. што. Убіць, забіць глыбей.
П. цвікі.
3. каго-што. Ударыўшы, стрэліўшы, прымусіць упасці, вывесці са строю.
П. зайца.
П. танк.
4. што. Ударам пашкодзіць, параніць.
П. вока.
◊
Падбіць вынік (баланс) (разм.) — падсумаваць, падвесці вынікі.
|| незак. падбіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. падбі́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (да 1 знач.) і падбо́йка, -і, ДМ -йцы, ж. (да 1 знач.).
|| прым. падбо́йны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.) і падбо́ечны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
несуці́шны, ‑ая, ‑ае.
1. Які не змаўкае, не спыняе свайго шуму, гулу. І запрашаюць вокны клуба ў несуцішны вулей свой. Гаўрусёў.
2. Які не сціхае; няспынны. Несуцішны дождж. Несуцішны бой. □ Усё глыбей забіраўся паэт у нетры эстэтыкі і.. несуцішных вакол яе спрэчак. Лойка.
3. Такі, якога нельга суцішыць, стрымаць (пра боль).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падзо́л, ‑у, м.
1. Бедная солямі глеба шаравата-белага колеру. Адразу ж унізе пачыналася.. узараная палоска зямлі.. Далей, к балоту, бялеў падзол. Асіпенка. Хопіш глыбей на няўгноеным участку, вывернеш падзол — і ўраджай прапаў. Дуброўскі. Чарнеў бульбянішчаў сівы падзол. Танк.
2. Уст. Сумесь попелу з вапнай, якая ўжывалася ў гарбарнай прамысловасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стра́чаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад страціць.
2. у знач. прым. Згублены; патрачаны. Смерць і агонь глыбока раняць душу чалавека, але яшчэ глыбей — страчаная вера. Пташнікаў. Страчаныя пазіцыі былі адваяваны. Мележ. / у знач. наз. стра́чанае, ‑ага, н. Сёння страчанае не вернеш, Не сустрэць яго, Не знайсці. І. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пушы́сты, ‑ая, ‑ае.
1. Пакрыты мяккім пухам або шэрсцю. Пушысты кот. Пушысты хвост. □ [Дзядзька Гэмаль] паказаў нам шкуркі пясцоў і лісаў. Якія яны былі прыгожыя, пушыстыя! Бяганская.
2. Лёгкі, вельмі мяккі. Пасмачка пушыстых Тоніных валасоў выбілася з-пад заляпанай мелам касынкі. Даніленка. Дарога ў пушыстым снезе, сонечная, іскрыстая, усё глыбей вяла Андрэя ў лес. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
угру́знуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. угруз, ‑ла; зак.
Глыбока ўвязнуць (у гразі, снезе і пад.). Марыя выйшла людзям насустрач, саступіла з грудка і раптам правалілася ў багну. Паспрабавала вылазіць і ўгрузла яшчэ глыбей. У яе ўжо не было сілы выцягнуць ногі з балота. Кулакоўскі. // Асесці, уехаць у зямлю. А вось і бацькава хата. Яна як бы трошкі ўгрузла ў зямлю. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)