нарыхтава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; зак.
1. чаго. Назапасіць у нейкай колькасці.
Н. сена на зіму.
2. што. Падрыхтаваць; прывесці ў гатоўнасць.
Н. гранаты.
3. каго-што. Сабраць, прыгатаваць усё патрэбнае (разм.).
Н. экспедыцыю.
|| незак. нарыхто́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. нарыхто́ўка, -і, ДМ -то́ўцы, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мабіліза́цыя, -і, ж.
1. Перавод узброеных сіл краіны з мірнага становішча ў поўную баявую гатоўнасць.
2. Прызыў ваеннаабавязаных запасу ў армію ў час вайны.
Усеагульная м.
3. перан. Давядзенне каго-, чаго-н. да стану актыўнай гатоўнасці выканаць якое-н. заданне.
М. ўсіх сваіх сіл.
|| прым. мабілізацы́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адклі́кнуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ніся; зак.
1. Адказаць на воклік, зварот; адазвацца, адгукнуцца; прагучаць у адрас.
Дзе вы, адклікніцеся!
А. на пісьмо.
2. перан. Выявіць свае адносіны да чаго-н., выказаць спачуванне, гатоўнасць садзейнічаць чаму-н.
А. на просьбу.
3. Абудзіцца, выявіцца пад уплывам чаго-н. (пра ўспаміны, пачуцці).
Голас адклікнуўся ў сэрцы.
|| незак. адкліка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
су́точный су́тачны;
су́точный похо́д су́тачны пахо́д;
су́точный цыплёнок су́тачнае кураня́;
су́точный рацио́н су́тачны рацыён;
су́точная гото́вность мор. су́тачная гато́ўнасць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зато́чаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад затачыць.
2. у знач. прым. Завостраны. [Кастравіцкі] адчуваў у сабе гатоўнасць хоць зараз жа сесці за стол, узяць у рукі заточаны аловак, аркуш паперы, патануць у знаёмай стыхіі думкі. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гасці́ннасць, ‑і, ж.
Жаданне, гатоўнасць прыняць гасцей і пачаставаць іх; ветлівасць, сардэчнасць у абыходжанні з гасцямі. На твары [Дашчынскай] — бесклапотнасць і ветлівая гасціннасць гаспадыні, што ўзрадавана сябрам. Асіпенка. Пагасцілі госці Ды дзяўчыне кажуць: — Дзякуй за частунак, За гасціннасць вам. Русак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гото́вность гато́ўнасць, -ці ж.;
в боево́й гото́вности у баяво́й гато́ўнасці;
в гото́вности напагато́ве;
испе́чь до по́лной гото́вности спячы́ по́ўнасцю, прапячы́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
баяздо́льнасць, ‑і, ж.
Гатоўнасць выконваць баявыя дзеянні. Баяздольнасць арміі. □ Час быў вельмі напружаны. Трэба было.. актывізаваць дзейнасць падпольных партыйных арганізацый і іх работу сярод насельніцтва, узмацніць баяздольнасць партызанскіх атрадаў. Казлоў. // Здольнасць вырашаць адказныя задачы. Маркс няспынна падкрэсліваў, што ў ідэйным адзінстве і згуртаванасці пралетарскай партыі заключаецца крыніца яе баяздольнасці. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пакаштава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., што, чаго і з дадан. сказам.
1. Паспытаць яду, піццё на смак, гатоўнасць і пад. Пакаштаваць святочны пірог. □ — А цяпер, — выціраючы вусы, сказаў Раман Дзянісавіч, — пакаштуем, што нам прыгатавала маці... Хадкевіч.
2. перан. Спазнаць на ўласным вопыце. — Так, Мартын Ягоравіч, пакаштаваў ты гора, — перапыніў яго Злобіч. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паказны́, ‑ая, ‑ое.
1. Які павінен быць прыкладам, узорам чаго‑н. Паказная стральба.
2. Які разлічаны на знешні эфект, на знешняе ўражанне. [Сціпласць] у Гаварушкі ад пачатку да канца фальшывая, паказная. Бугаёў. Куды дзелася ўся .. паказная ветлівасць [Коха], уся яго гатоўнасць весці спакойную гутарку. Лынькоў. // Які не адпавядае сапраўднасці, прытворны. Паказная радасць. □ Горды сваім сынам і пасадай,.. [Колінг] аглядаў субяседніка з паказным раўнадушшам. Гамолка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)