дэ..., прыстаўка.

Абазначае: 1) аддзяленне, выдаленне, адмену, спыненне чаго‑н. або адваротнае дзеянне, напрыклад: дэгазацыя, дэкваліфікацыя, дэблакіраваць, дэмабілізацыя, дэнацыяналізацыя; 2) рух уніз, паніжэнне, спад, напрыклад: дэградацыя.

[Лац. de...]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эвакуа́цыя, ‑і, ж.

1. Арганізаваны вываз насельніцтва, устаноў, прамысловых аб’ектаў і пад. з небяспечных мясцовасцей, якім пагражаюць ваенныя дзеянні або стыхійнае няшчасце. Некалькі месяцаў Марыля жыла ў эвакуацыі, пакуль трошкі адужаў сынок, пакуль прызвычаіўся жыць без маткі. Кулакоўскі.

2. Спец. Выдаленне чаго‑н. адкуль‑н. Эвакуацыя солі з раствору. Эвакуацыя паветра з віскозы.

[Ад лац. evacuo — апаражняю.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

апера́цыя, ‑і, ж.

1. Механічнае ўздзеянне на тканкі і органы цела (ускрыццё, выдаленне і пад.) з мэтай лячэння. Пластычная аперацыя. □ Адкрылася старая рана, і трэба было зноў рабіць аперацыю — вымаць асколкі. Васілевіч.

2. Сукупнасць баявых дзеянняў, аб’яднаных адной мэтай, адным заданнем. Наступальныя аперацыі. □ Удалая аперацыя супраць атрада немцаў набывала славу — казалі, што партызанская армія вось-вось уварвецца ў горад. Мікуліч.

3. Гандлёвая, фінансавая і пад. здзелка. Часамі здаралася так, што ў касе аперацый было мала, рабіць не было чаго, а аставацца там.. [Марыне] было цяжка. Скрыган.

4. Асобная закончаная частка тэхналагічнага працэсу, якая выконваецца на адным рабочым месцы. Аперацыя па фармоўцы дэталей. Аперацыі на такарным станку. // Асобнае дзеянне сярод многіх іншых, з якіх складаецца работа якой‑н. установы. Аперацыі па страхаванні.

5. Разм. жарт. Дзеянне або шэраг дзеянняў, накіраваных на дасягненне пэўнай мэты. Клопікаў.. высмаркаўся, асцерагаючыся, каб не вельмі былі трубнымі гукі пры гэтай далікатнай аперацыі. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

удале́ние ср.

1. (отдаление) аддале́нне, -ння ср.;

2. (выпроваживание) выдале́нне, -ння ср., выправа́джванне, -ння ср.; (выведение) вывядзе́нне, -ння ср.; (изгнание) выганя́нне, -ння ср., выгна́нне, -ння ср.; (высылание) высыла́нне, -ння ср.; (увольнение) звальне́нне, -ння ср.; (исключение) выключэ́нне, -ння ср.;

3. (из организма, с какого-л. места и т. п.) выдале́нне, -ння ср.; (вырезание) выраза́нне, -ння ср.; (отрезание) адраза́нне, -ння ср.; (извлечение) выма́нне, -ння ср., дастава́нне, -ння ср.; (вытаскивание) выця́гванне, -ння ср.; (вырывание) вырыва́нне, -ння ср.; (выведение) вывядзе́нне, -ння ср.; (уничтожение) знішчэ́нне, -ння ср.; (уборка) прыма́нне, -ння ср.; прыбіра́нне, -ння ср.; (очищение) ачышчэ́нне, -ння ср.;

4. (устранение) устаране́нне, -ння ср.; (отстранение) адхіле́нне, -ння ср.; (отодвигание) адсо́ўванне, -ння ср.; (избавление) пазбаўле́нне, -ння ср.; см. удали́ть;

5. (отдаление) аддале́нне, -ння ср.; (отклонение) адхіле́нне, -ння ср.; (уединение) адасабле́нне, -ння ср.; см. удали́ться​ 1;

6. (даль, далёкое расстояние) книжн. далечыня́, -ні́ ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

убира́ние ср.

1. прыма́нне, -ння ср.; забіра́нне, -ння ср.; здыма́нне, -ння ср., скру́чванне, -ння ср.; падыма́нне, -ння ср.;

2. прыбіра́нне, -ння ср.;

3. убіра́нне, -ння ср., прыбіра́нне, -ння ср.;

4. убо́рка, -кі ж., убіра́нне, -ння ср.; збіра́нне, -ння ср.; склада́нне, -ння ср., скла́дванне, -ння ср.; хава́нне, -ння ср.;

5. убіра́нне, -ння ср., умяшчэ́нне, -ння ср.;

6. прыма́нне, -ння ср., устаране́нне, -ння ср.; здыма́нне, -ння ср., зніма́нне, -ння ср.; выдале́нне, -ння ср., выганя́нне, -ння ср., праганя́нне, -ння ср.; см. убира́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)