напрыліпа́ць, ‑ае; зак.

Прыліпнуць да чаго‑н. у вялікай колькасці. [Сын] строс рукою вуголле, якое напрыліпала да кароткіх штанін, падраных на каленках, і пайшоў да зямлянкі. Чыгрынаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

недатле́лы, ‑ая, ‑ае.

Які яшчэ працягвае тлець. Неўзабаве з люка па нахіленай рашотцы .. з грукатам пасыпаліся адліўкі — попельныя, шурпатыя, сям-там яшчэ чырванаватыя, як недатлелае вуголле. Карпаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перамяша́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

1. Мяшаючы, злучыць што‑н. неаднароднае; змяшаць. Перамяшаць пясок з цэментам.

2. Памяняць месцамі часткі чаго‑н. аднароднага; памяшаць. Перамяшаць вуголле.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ператле́лы, ‑ая, ‑ае.

1. Які сапсаваўся ад тлення; перагнілы. На некаторых [загонах] з мінулага года валяўся непрыбраны ператлелы бульбоўнік. Мележ.

2. Які ператлеў, згарэў без полымя. Ператлелае вуголле.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перамяша́ць сов. перемеша́ть;

п. пясо́к з цэме́нтам — перемеща́ть песо́к с цеме́нтом;

п. вуго́лле ў пе́чцы — перемеша́ть у́гли в пе́чке

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

у́голье ср., собир., прост. вуго́лле, -лля ср.; (горячее) жар, род. жа́ру м.;

◊

как на у́гольях як на вуго́ллі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

згрэ́бці, зграбу́, зграбе́ш, зграбе́; зграбём, зграбяце́, зграбу́ць; згроб, згрэ́бла; зграбі́; згрэ́бены; зак.

1. што. Грабучы, сабраць у адно месца (што-н. сыпкае, рассыпістае).

З. сена.

З. вуголле ў кучу.

2. што. Грабучы, скінуць.

З. снег з даху.

3. каго-што. Хуткім махам, рухам узяць што-н. або з сілай схапіць, абхапіць каго-н. (разм.).

З. ў ахапак.

|| незак. зграба́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зарабі́цца, ‑раблюся, ‑робішся, ‑робіцца; зак.

Разм.

1. Тое, што і запрацавацца.

2. Запэцкацца, вымазацца чым‑н. — Каб і твой тата працаваў у кузні ды браўся за вуголле, таксама зарабіўся б у сажу. Чарот.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пазаграба́ць, ‑аю; ‑аеш, ‑ае; зак., што.

1. Грабучы, сабраць у адно месца, у кучу. Пазаграбаць вуголле. Пазаграбаць сена. // перан. Разм. Захапіць, прысвоіць усё, многае. Пазаграбаць чужыя рэчы.

2. Закапаць у што‑н. сыпкае ўсё, многае.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жар, -у, м.

1. Гарачае вуголле без полымя.

Падгарнуць жару.

2. Моцна нагрэтае паветра; спёка.

Летні ж.

3. Павышаная тэмпература цела пры хваробе (разм.).

У дзіцяці моцны ж.

◊

Бегчы, як жару ўхапіўшы (разм.) — вельмі хутка імчацца.

Даць (задаць) жару (разм.) — моцна насварыцца, расправіцца з кім-н.; хутка зрабіць што-н.

Чужымі рукамі жар заграбаць (разм., неадабр.) — не працуючы самому, карыстацца тым, што зрабілі іншыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)