нежывы́, -а́я, -о́е.
1. Пазбаўлены адзнак жыцця, мёртвы.
2. Які не адносіцца да жывёльнага ці расліннага свету; неарганічны.
Нежывая прырода.
3. перан. Вялы, пазбаўлены жыццёвых сіл, энергіі.
Н. погляд.
4. перан. Цьмяны, бледны (пра святло, колер і пад.).
Нежывое святло.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Бляды́ ’бледны’ (БРС, Шат.), бляды ’тс’ (Яўс.; без націску). Укр. бліди́й, рус. дыял. бледо́й (звычайна бле́дный), польск. blady, чэш. bledý, ст.-слав. блѣдъ, балг. бле́ден, серб.-харв. бле̑д і г. д. Прасл. blědъ і, магчыма, blědьnъ. І.‑е. форма, мабыць, *bhlǝid‑os. Параўн. ст.-англ. blât ’бледны’, ням. blaß ’тс’, ст.-в.-ням. bleiʒa ’бледнасць’ і г. д. Гл. Бернекер, 60; Траўтман, 34; Праабражэнскі, 1, 31; Фасмер, 1, 173; Слаўскі, 1, 34; Брукнер, 28; Шанскі, 1, Б, 136–137; Рудніцкі, 147; БЕР, 1, 54–55. Гл. яшчэ бледны. Параўн. яшчэ ст.-бел. блядый (< польск. blady, гл. Булыка, Запазыч.). Можна думаць, што бля́ды ’бледны’ (Нас.) таксама паланізм (націск!).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
надго́рны, ‑ая, ‑ае.
Які знаходзіцца над гарою, гарамі, вышэй гары, гор. З надгорных туманаў выходзіў бледны месяц. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бляды́, ‑ая, ‑ое.
Абл. Тое, што і бледны (у 1, 2 знач.). Кацярына выцірала Твар свой стомлены, бляды... Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасураве́лы, ‑ая, ‑ае.
Які стаў суровым, суравейшым. Колышаў, незвычайна бледны, пасуравелы, абняўшы аберуч .. Архіпава, выцягваў яго з люка. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
я́звенік, ‑а, м.
Разм. Чалавек, які хварэе язвавай хваробай. Бледны, з тыповым для язвеніка шараватым адценнем, твар палкоўніка злёгку паружавеў. Мехаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бледнава́ты, ‑ая, ‑ае.
Крыху, злёгку бледны. Выходзіць Калюжны, рашучы, Спакойны, крыху бледнаваты. Колас. Праз акно, завешанае фіранкай, цадзілася бледнаватае святло месяца. Хадановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сшэ́рхлы, ‑ая, ‑ае.
Здранцвелы, знямелы, зацёкшы. Нага сшэрхла. // Пасівераны (пра скуру на руках, твары і пад.). Твар у Ліды бледны, нават сшэрхлы. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бяскро́ўны, ‑ая, ‑ае.
1. Пазбаўлены крыві або які змяшчае ў сабе малую колькасць крыві; вельмі бледны. Твар [Шабуні] быў бледны, бяскроўны, як у мёртвага. Мележ.
2. Які адбываецца без праліцця крыві. Бяскроўная рэвалюцыя.
3. перан. Нежывы, мёртвы. [Собіч:] — Хіба ж не паэзія ў тым, што, беручы вось гэтыя сухія, бяскроўныя лічбы, дзе няма ні аднаго слова, я чытаю цэлую найцікавейшую кнігу. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
склераты́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да склерозу. Склератычны працэс. // Які сведчыць аб склерозе; пашкоджаны склерозам. Склератычныя вены. □ [Антон] бледны і худы. На скулах склератычны румянец. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)