натыфікава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак. і незак., каго-што.
Спец.
1. Апавясціць (апавяшчаць) аб чым‑н. нотай якую‑н. дзяржаву, дыпламатычнае ведамства і пад.
2. Паведаміць (паведамляць) аб апратэставанні вэксаля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
празвані́ць, ‑звашо, ‑звоніш, ‑звоніць; зак.
1. Утварыць гук звону.
2. што. Звонам апавясціць аб чым‑н. У гэты час насценны гадзіннік празваніў палавіну дзесятай... Якімовіч.
3. Званіць некаторы час. Празваніць гадзіну.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абзвані́ць, ‑званю, ‑звоніш, ‑звоніць; зак., каго-што.
Разм.
1. Пазваніць да ўсіх ці да многіх па тэлефоне. Абзваніць усіх знаёмых.
2. перан. Апавясціць, расказаць аб чым‑н. усюды; разнесці якую‑н. вестку. Абзваніць увесь свет.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зачыта́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Прачытаць уголас, апавясціць сходу, пасяджэнню і пад. Зачытаць пісьмо. Зачытаць пастанову.
2. Разм. Прывесці ў неахайны выгляд працяглым або нядбайным карыстаннем (пра кнігу, газету і г. д.). Зачытаць кнігу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спавясці́ць, ‑вяшчу, ‑вясціш, ‑вясціць; ‑вясцім, ‑весціце; зак., каго-што, аб чым і з дадан. сказам.
Тое, што і апавясціць. [Пан Юры:] — Накрыйся, кажу табе. Ідзі ў чалядню. Папрасі там гарэлкі. І аўса каню. — Не, — сказаў мужык. — Загадана яшчэ спавясціць... Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
огласи́ть сов.
1. (оповестить) апавясці́ць, абвясці́ць; (объявить) аб’яві́ць; (прочесть вслух) прачыта́ць уго́лас;
2. (разгласить) уст. вы́даць, распаўсю́дзіць;
3. (наполнить звуками) напо́ўніць (гу́камі, кры́кам); см. оглаша́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
заказа́ць 1, ‑кажу, ‑кажаш, ‑кажа; зак.
1. што і па чым. Даць заказ 1 (у 1 знач.) на што‑н. Заказаць абед. □ Пайшлі браты да каваля і заказалі сабе па булаве. Якімовіч. Чырванеючы ад хвалявання.., Лёня заказаў музыкам свой любімы вальс. Брыль.
2. Разм. Даць наказ, апавясціць. Заказаць абед. □ [Стараста:] — Ну, я ўжо заказаў, каб пасылалі хлопцаў у школу. Колас.
заказа́ць 2, ‑кажу, ‑кажаш, ‑кажа; зак., каму-чаму, звычайна з інф.
Уст. Забараніць. Ну, а сэрца, ці сэрцу закажаш, Што зрабіць — ці забыць, ці кахаць. Астрэйка.
•••
(І) дзесятаму заказаць — зарачыся ніколі больш не рабіць чаго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
загада́ць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каму.
1. з інф. Аддаць загад. Прыйшоўшы ў роту, лейтэнант загадаў збірацца да выступлення. Мележ. // Распарадзіцца, наказаць. Чалавек загадаў брыгадзе зараз жа адчапіць паравоз і пускаць яго на бліжэйшы мосцік. Паслядовіч. Настаўніца загадала вывучыць на памяць верш. Шахавец.
2. Разм. Апавясціць (аб сходзе). Загадаць на сход.
загада́ць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Прапанаваць загадку або пытанне для разгадка адказу. Загадаць загадку. Загадаць рэбус.
2. і без дап. Задумаўшы што‑н., імкнуцца знайсці адказ, угадаць вынік па картах, па якіх‑н. прыметах. [Бабка Параска] загадала: калі азірнецца [Лабановіч], дык з ім нічога благога не здарыцца ў дарозе, і ён шчасліва вернецца назад. Колас. // Разм. У думках спыніцца на чым‑н., выбраць што‑н. Загадаць лік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уда́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак.
1. каго (што) па чым, у што і без дап. Нанесці ўдар (у 1 знач.) каму-н., зрабіць удар аб што-н.
У. палкай.
Ударыла токам (перан.; безас.). У. кулаком па стале.
У. у грудзі.
2. каго-што. Пашкодзіць, прычыніць боль ударам.
У. калена.
3. што і ў што. Ударамі апавясціць, адзначыць што-н., а таксама ўвогуле раздацца (пра рэзкі гук).
У. трывогу.
Ударыў гром.
4. па кім-чым. Нанесці ўдар (у 3 знач.).
У. знянацку па ворагу.
5. перан., па кім-чым. Спыніць чые-н. адмоўныя дзеянні, знішчыць што-н. адмоўнае.
У. па бюракратах.
У. па недахопах.
6. што, чым і без дап. Пачаць энергічна рабіць што-н., энергічна дзейнічаць чым-н. (разм.).
Музыканты ўдарылі вальс.
Матросы ўдарылі вёсламі.
7. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Раптоўна, з сілай наступіць.
Ударыла засуха.
Ударылі маразы.
8. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., у што. Моцна падзейнічаць на што-н.
Віно ўдарыла ў галаву.
|| незак. удара́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1, 2, 3 і 8 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паведаміць, перадаць, данесці, наказаць, аб'явіць, апавясціць, інфармаваць, апублікаваць, адрапартаваць / у пісьмовай форме: напісаць; пад казаць, падцюкнуць (разм.); раззваніць (перан.) □ давесці да ведама, даць ведаць, даць знаць, падаць знаць, увесці ў вушы, даць вестку, даць сігнал
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)