адзе́жка, ‑і, ДМ ‑жцы; Р мн. ‑жак; ж.
1. Памянш. да адзежа. Каб не ежка ды не адзежка, было б грошай поўна дзежка. Прыказка.
2. Адзінкавы прадмет адзення; тое, што і адзежына.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закурэ́цца сов.
1. задыми́ться;
на пажа́рніку адзе́жа ~рэ́лася — на пожа́рнике оде́жда задыми́лась;
2. (подняться столбом) зави́хри́ться;
пыл ~рэ́ўся — пыль зави́хри́лась
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ро́схрыст ’месца, дзе расхрыстваецца ці расхрысталася адзежа’ (ТСБМ, Нар. Гом.), укр. росхри́стя ’які ходзіць з непакрытымі адзежай грудзьмі’. Да расхрыста́ць, расхрыста́цца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шмо́ткі, ‑так; адз. шмотка, ‑і, ДМ ‑тцы, ж.
Разм. зніж. Прадметы адзення, адзежа. [Чалавек:] — Паехалі твае шмоткі, дружа, на дэзінфекцыю. Мехаў. Вось якая наша бабка ўмеліца — са старых падраных шмотак і такую прыгожую посцілку выткала. Каліна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фо́рменный
1. фо́рменны;
фо́рменная оде́жда фо́рменнае адзе́нне (фо́рменная адзе́жа);
2. перен. (настоящий), разг. сапра́ўдны;
фо́рменный сканда́л сапра́ўдны сканда́л.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
здубяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Азябнуўшы, страціць рухомасць, адчувальнасць (пра цела, часткі цела). Ногі здубянелі. □ Хлопцы даўно ўжо прамоклі да апошняй ніткі, здубянелі ад холаду. Маўр. // Зацвярдзець, здубянець (пра адзенне). Увесь ён быў у снезе, адзежа на ім здубянела. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ма́церын, ‑а.
Разм. Які мае адносіны да маці, належыць маці. Любуючыся паводкаю, Рыгор успамінаў мацерыны байкі. Гартны. На лаўцы перад .. [шафаю] ляжала ўся выбраная з яе адзежа: бацькаўская святочная, кароткая, да калень, футэрка на заячых [ш]курках, мацерына паліто на ваце. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спяцо́ўка, ‑і, ДМ ‑цоўцы; Р мн. ‑цовак; ж.
Разм. Спецыяльная адзежа (куртка, халат ці камбінезон) для работы на вытворчасці. У шахту спускаліся ўсе ў спяцоўках. Кулакоўскі. Скрыпнулі дзверы. У іх чорным прагале з’явілася постаць чалавека ў чыгуначнай спяцоўцы. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
оде́жда ж.
1. адзе́нне, -ння ср., адзе́жа, -жы ж.; (верхняя — ещё) во́пратка, -кі ж.;
2. спец. адзе́нне, -ння ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ліўрэя ’фірменная адзежа швейцараў, лакеяў, фурманаў’ (ТСБМ). Запазычана з рус. ливрея ’тс’, якое з франц. livrée ’тс’, першапачаткова — ’адзежа, якую дзяржава і высокая шляхта выдавалі свіце’ < франц. livrer ’выдаваць’ < с.-лац. liberāre ’тс’. Аднак пры пасрэдніцтве франц. livrée і ісп. librea яшчэ ў XIII ст. слова пранікла ў ням. дыялекты і ў форме Liberei ’спецыяльная форма для прыслугі’ трапіла ў ст.-польск. мову (liberyja, XVI ст.), адтуль у ст.-бел. у выглядзе либерия ’ліўрэя’ (XVII ст.). Больш падрабязна гл. Фасмер, 2, 494; Слаўскі, 4, 219–220; Булыка, Запазыч., 107.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)