Verbum

улі́пнуць, -ну, -неш, -не; улі́п, -пла; -ні; зак.

1. у што. Папасці ў што-н. ліпкае, вязкае.

2. перан. Трапіць у непрыемнае становішча (разм.).

У. у гісторыю.

3. Добра аблегчы, прыстаць (пра адзенне, абутак; разм.).

Сукенка ўліпла.

|| незак. уліпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

упрыго́жыць, -жу, -жыш, -жыць; -жаны; зак., каго-што чым.

Надаць каму-, чаму-н. прыгожы выгляд, зрабіць прыгажэйшым, ярчэйшым.

У. сукенку вышыўкай.

У. жыццё каму-н. (перан.).

|| незак. упрыго́жваць, -аю, -аеш, -ае; наз. упрыго́жванне, -я, н.

|| наз. упрыгажэ́нне, -я, н. і упрыго́жанне, -я, н.

урасці́, -ту́, -це́ш, -це́; уро́с, урасла́, -ло́; зак.

1. у што. Па меры росту пранікнуць углыб, унутр.

Яблынькі добра ўраслі карэннем у глебу.

Хата па вокны ўрасла ў зямлю (перан.: моцна асела).

2. чым. Зарасці, парасці.

Двор урос травой.

|| незак. ураста́ць, -а́е.

ухапі́цца, ухаплю́ся, ухо́пішся, ухо́піцца; зак.

1. за каго-што. Схапіцца, узяцца.

У. за крысо.

У. за поручань.

2. перан., за што. Узяцца старанна за якую-н. справу; выкарыстаць што-н. у сваіх інтарэсах.

У. за работу.

У. за цікавую думку, за каштоўную прапанову.

ую́н, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Невялікая вельмі рухавая рыба з падоўжаным чэрвепадобным целам і дробнай луской.

2. перан. Пра рухавага, жвавага чалавека, звярка або пра праныру, лаўкача.

Віцца ўюном.

Гэты ў. заўсёды выкруціцца.

|| прым. уюно́вы, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).

фіска́л, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. У Расіі 18 ст.: чыноўнік, які назіраў за законнасцю ў галіне фінансавых і судовых дзеянняў урада, устаноў і асоб.

2. перан. Даносчык, паклёпнік.

|| ж. фіска́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак (да 2 знач.).

фла́гман, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Камандуючы флотам або буйным злучэннем ваенных караблёў.

2. Вядучы ваенны карабель (марскі або паветраны), на якім знаходзіцца камандуючы эскадрай.

3. перан. Пра што-н. самае буйное, самае галоўнае сярод падобнага.

Ф. культуры.

|| прым. фла́гманскі, -ая, -ае.

флю́гер, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Прыбор для вымярэння напрамку і хуткасці ветру.

2. Флажок, які прымацоўваўся да пікі кавалерыста (гіст.).

3. перан. Пра таго, хто часта мяняе свае погляды, перакананні (неадабр.).

|| прым. флю́герны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

фунда́мент, -а і -у, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. -а. Падмурак, аснова для сцен будынка і пад.

Заліць ф.

2. -у, перан. База, апора, аснова чаго-н.

Ф. ведаў.

Навуковы ф.

|| прым. фунда́ментны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Фундаментная пліта.

халадзі́ць, -ладжу́, -ло́дзіш, -ло́дзіць; незак.

1. што. Рабіць халодным, ахалоджваць, астуджваць.

Раса халодзіць ногі.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), каго-што і без дап. Выклікаць адчуванне холаду.

Вецер дзьмуў у спіну і прыемна халадзіў.

Страх халадзіў кроў у жылах (перан.).