афармле́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. афармляць — аформіць і афармляцца — аформіцца.
2. Знешняя аддзелка, выгляд чаго‑н. Афармленне кнігі. Афармленне спектакля. Архітэктурнае афармленне горада. // Пэўная форма чаго‑н. І мыслі і вобразы, як снег у мяцеліцу, кружацца; іх трудна стрымаць,.. накіраваць іх на пэўную дарогу і даць ім пэўнае афармленне. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зануры́цца, ‑нуруся, ‑нурышся, ‑цурыцца; зак., у што.
Разм.
1. Паглыбіцца, апусціцца. Плуг глыбока занурыўся ў зямлю. // перан. Цалкам аддацца якой‑н. рабоце. Занурыцца ў кнігі.
2. Залегчы, зарыцца ў што‑н. І штодня — Ад працы хоць і занурыцца, У пасцелі Мікіта раздзеты, Змрокам моўчкі, Ад сэрца любуецца Закурэлым ад дыму партрэтам. Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кардо́нны 1, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да кардону, прызначаны для вырабу яго; кардонавы. Кардонная папера. Кардонная фабрыка. // Зроблены з кардону. Кардонная скрынка. Кардонная папка. □ Тут жа, на канапе, таксама валяліся кнігі ў каленкоравых.. і кардонных вокладках. Карпаў.
кардо́нны 2, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да кардона 2. Кардонныя вартавыя. Кардонная служба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазава́львацца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
1. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Заваліцца, запасці, абваліцца — пра ўсё, многае. Пазавальваліся кнігі за шафу. Пазавальваліся сцены. □ Толькі назва была, што бальніца: разгароджаны двор зарос палыном і крапівою, дах згніў, печы пазавальваліся, дымілі і не грэлі. Грахоўскі.
2. Разм. Улегчыся, залегчы — пра ўсіх, многіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ініцыя́лы, ‑аў; адз. ініцыял, ‑а, м.
1. Першыя літары імя і імя па бацьку або імя і прозвішча, радзей імя, імя па бацьку і прозвішча. Падпісаць запіску ініцыяламі. □ Каця падаравала Гарбачэню хустачку са сваімі ініцыяламі і на развітанне моцна пацалавала. Гурскі.
2. Спец. Вялікія літары ў пачатку кнігі, раздзела або абзаца, аздобленыя ўзорам; застаўка.
[Ад лац. initialis — пачатковы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
счётный
1. (служащий для счёта) падліко́вы; лічы́льны;
счётная коми́ссия падліко́вая камі́сія;
счётная маши́на лічы́льная машы́на;
счётная лине́йка лічы́льная ліне́йка;
2. (счетоводный) рахунко́вы;
счётные кни́ги рахунко́выя кні́гі;
счётный рабо́тник рахунко́вы рабо́тнік.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
выхадны́, -а́я, -о́е.
1. гл. выйсці, выхад.
2. Які надзяваецца не для працы; святочны, парадны.
В. касцюм.
3. Які выдаецца пры звальненні з работы.
Выхадная дапамога.
4. у знач. наз. выхадны́, -о́га, м., выхадна́я, -о́й, ж., мн. -ы́я, -ы́х. Той, хто выкарыстоўвае свой выхадны дзень (разм.).
Ён сёння в.
5. у знач. наз. выхадны́, -о́га, мн. -ы́я, -ы́х, м. Тое, што і дзень адпачынку (разм.).
Паедзем у в. па грыбы.
◊
Выхадныя даныя — звесткі пра месца і час выхаду кнігі, часопіса і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аддзялі́ць, -дзялю́, -дзе́ліш, -дзе́ліць; -дзе́лены; зак.
1. што. Вылучыць з агульнай адзінай масы што-н. або адасобіць тое, што знаходзіцца ў злучэнні з ім.
А. бялок ад жаўтка.
А. старыя кнігі ад новых.
А. тлушч ад малака.
2. Адасобіць, раз’яднаць, адмежаваць.
А. царкву ад дзяржавы.
3. Вылучыць, распазнаць.
А. істотнае ад выпадковага.
4. каго-што. Выдзеліць каму-н. частку, долю з агульнай гаспадаркі, адасобіць, даць магчымасць весці самастойную гаспадарку.
А. сыноў.
|| незак. аддзяля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. аддзяле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
це́сны, -ая, -ае.
1. Які займае недастатковую плошчу, непрасторны.
Ц. пакой.
Цесная вулачка.
2. Пра адзенне, абутак і пад.: малы па памеры.
Цесныя боты.
3. Шчыльна размешчаны адзін каля аднаго.
Дзеці сядзелі цесным радком.
Цесна (прысл.) паставіць кнігі.
4. перан. Абмежаваны, вузкі.
Цеснае кола знаёмых.
5. перан. Блізкі, непасрэдна звязаны з кім-, чым-н.
Ц. кантакт.
Цесная дружба.
Гэтыя праблемы цесна (прысл.) звязаны.
|| наз. цесната́, -ы́, ДМ -наце́, ж. (да 1 знач.) і цясно́та, -ы, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спуск, -а і -у, мн. -і, -аў, м.
1. -у, гл. спусціцца, спусціць.
2. -а. Месца, па якім спускаюцца ўніз.
Круты с.
3. -а. Прыстасаванне, якое прыводзіць у рух курок пры выстрале.
Націснуць на с.
4. -а. Шлюз у млыне для прапускання вады.
5. -а. Доўгі сталярны рубанак.
6. -а. Прагал у верхняй частцы старонкі перад пачаткам раздзела кнігі (спец.).
◊
Не даваць спуску каму (разм.) — не рабіць патурання каму-н., а строга патрабаваць.
|| прым. спускавы́, -а́я, -о́е (да 3 знач.).
С. механізм.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)