вадаме́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Насякомае з тонкім выцягнутым целам і доўгімі нагамі, дзякуючы чаму хутка слізгаціць па паверхні вады. Па гладкай паверхні вады безупынна слізгаюць, нібы канькабежцы па лёдзе, мітуслівыя даўганогія вадамеркі. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
збег, -у, м.
1. гл. збегчы.
2. Месца, паглыбленне, па якім збягае вада.
Стаць на самым збегу вады.
3. Спалучэнне, злучэнне (спец.).
З. зычных гукаў.
◊
Збег акалічнасцей — абставіны, якія склаліся пэўным чынам, ход падзей, які абумовіў што-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́маразіць, -ражу, -разіш, -разіць; -ражаны; зак.
1. што. Выстудзіць халодным паветрам, марозам.
В. хату.
2. каго-што. Знішчыць марозам.
В. пасевы.
3. што. Вытрымліваючы на марозе, высушыць або выдаліць часцінкі вады.
В. бялізну.
|| незак. вымаро́жваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разба́віць, ‑баўлю, ‑бавіш, ‑бавіць; зак., што.
Дабавіўшы вады або іншай вадкасці, зрабіць радзейшым, менш насычаным. Разбавіць спірт вадой. Разбавіць крупнік малаком. □ — Вось засталася ад малебну вада. Я пераліла яе ў бутэлечку, а цяпер, бачыце, мы разбавілі яе, і людзі бяруць свянцоную ваду. Колас. // Змяніць тэмпературу вады або іншай вадкасці, даліўшы больш або менш цёплай. [Гаспадыня] дастала з печы два чыгуны гарачай вады, разбавіла халоднай, прынесенай са студні. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скаламу́ціць, ‑мучу, ‑муціш, ‑муціць; зак., што.
1. Зрабіць мутным, узбоўтаным. — Ах! — даўбешкаю махнуў, Цэліўся па палі. Але міма дзеўбануў, Скаламуціў хвалі. Калачынскі. // перан. Зрабіць няясным, заблытаным. [Тэатр] вытузаў сілу, разблытаў нервы, скаламуціў жыццё... Гартны.
2. перан. Вывесці са стану спакою; устрывожыць, усхваляваць.
•••
Вады не скаламуціць — тое, што і вады не замуціць. А вось і сам Стафан з маладымі, але густаватымі ўжо вусамі — ціхі, вады не скаламуціць. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Слёз ‘струменьчык вады, які б’е з крыніцы’ (ТС). Да слізіць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
забо́р, -ру м.
1. забо́р;
з. вады́ — забо́р воды́;
2. уст. (закупка) забо́р;
з. тава́раў — забо́р това́ров
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
напі́цца сов., в разн. знач. напи́ться;
н. вады́ — напи́ться воды́;
н. да непрыто́мнасці — напи́ться до поте́ри созна́ния
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
су́ды (род. судо́ў) мн., обл. два ведра́ (для одновременного использования);
прыне́сці с. вады́ — принести́ два ведра́ воды́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́смагнуць, ‑не; пр. высмаг, ‑гла; зак.
Страціць вялікую колькасць вільгаці, вады (ад гарачыні). Высмагла глеба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)