прымірэ́нства, ‑а, н.

Разнавіднасць апартунізму ў рабочым руху, заснаваная на палітыцы прымірэння з класавым ворагам, на сціранні класавых супярэчнасцей; згодніцтва. // Ухіленне ад канфліктаў, барацьбы. Прымірэнства з дрэннай якасцю працы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бі́тнік, ‑а, м.

Прадстаўнік пасляваеннага стыхійнага анархічна-бунтарскага руху моладзі (галоўным чынам у ЗША і Вялікабрытаніі), якая выказвае пратэст супраць буржуазнай маралі тым, што парушае нормы супольнага жыцця людзей.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

арбі́та, -ы, ДМ -бі́це, мн. -ы, -бі́т, ж.

1. Шлях руху нябеснага цела, а таксама касмічнага апарата, карабля.

А.

Марса.

2. перан., чаго або якая. Сфера дзеяння, распаўсюджання чаго-н.

3. Вочная ўпадзіна, вачніца.

Аж вочы павылазілі з арбіт.

|| прым. арбіта́льны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.; спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чыгу́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

1. Рэйкавая дарога, прызначаная для руху цягнікоў.

Пракласці чыгунку.

Рамонт чыгункі.

2. Комплекснае транспартнае прадпрыемства, якое забяспечвае перавозку пасажыраў і грузаў па такой дарозе.

Працаваць дыспетчарам на чыгунцы.

3. Чыгунная печка (разм.).

|| прым. чыгу́начны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шпале́ра, -ы, мн. -ы, -ле́р і -аў, ж.

1. толькі мн. Матэрыял у выглядзе шырокіх палос узорыстай паперы для абклейкі сцен у жылых памяшканнях.

2. толькі мн. Шарэнгі войск па баках руху каго-н.

3. звычайна мн. Рад дрэў, хмызняку па баках дарогі (спец.).

|| прым. шпале́рны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

апартуні́зм, ‑у, м.

Варожая марксізму-ленінізму плынь у рабочым руху і ў пралетарскіх партыях, якая прапаведуе згодніцтва з буржуазіяй, падпарадкаванне інтарэсы пралетарыяту інтарэсам буржуазіі і адмаўленне ад рэвалюцыйных метадаў барацьбы.

[Ад лац. opportunus — зручны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перапа́д, ‑у, М ‑дзе, м.

Спец.

1. Збудаванне, пераважна ступеньчатае, для рэгулявання руху вады ў каналах з нахіленым дном.

2. Розніца паміж верхнім і ніжнім узроўнем (вады, тэмпературы і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

брандва́хта, ‑ы, ДМ ‑хце, ж.

1. Вартавое судна на рэйдзе або ў порце для назірання за выкананнем устаноўленых правіл руху караблёў, шлюпак і пад.

2. Дапаможнае судна землечарпальнага каравана.

[Гал. brandwacht.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бясспрэ́чны, ‑ая, ‑ае.

Які не выклікае пярэчанняў, спрэчак; несумненны, відавочны. Бясспрэчная ісціна. Бясспрэчнае палажэнне. Бясспрэчны факт. □ Чалавек без руху і работы нудзіцца, марнее, кажуць філосафы, — гэта ёсць бясспрэчная праўда. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

з-па́-над, прыназ. з Р.

Ужываецца пры ўказанні на кірунак руху з прасторы, якая знаходзіцца над месцам, названым залежным словам. Там, угары,.. з-па-над Нёмна сяло глядзела. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)