атла́нт, ‑а, М ‑нце, м.
1. Мужчынская статуя, якая падтрымлівае перакрыцце будынка, порціка і звычайна прыстаўляецца да сцяны або калоны. Атланты Эрмітажа.
2. Першы шыйны пазванок у вышэйшых пазванковых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кангрэ́с, ‑у, м.
1. З’езд, нарада, звычайна ў міжнародным маштабе. Сусветны кангрэс прыхільнікаў міру. Першы кангрэс Камуністычнага Інтэрнацыянала.
2. Заканадаўчы орган (парламент) у ЗША і некаторых краінах Лацінскай Амерыкі.
[Ад лац. congressus — сустрэча, сход.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дванаццацігадо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Узростам у дванаццаць год. Першы ліст .. [Галіна Пятроўна] напісала ў Маскву маме і свайму дванаццацігадоваму сыну Валерыку. Шамякін.
2. Працягласцю ў дванаццаць год. Дванаццацігадовы перапынак у працы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расі́на, ‑ы, ж.
Капля расы. Світанне. .. Зазіх[а]целі На лузе срэбныя расіны. Матэвушаў. Спяшайце У ціхую раніцу веку Усе, хто хоча пачуць, Як, слізгануўшы па расіне, звініць Першы промень. Сіпакоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́гляд, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. Накіраванасць зроку на каго-, што-н.
Кінуць п. на каго-, што-н. (хутка паглядзець). З першага погляду або на першы п. (паводле першага ўражання). Абвесці поглядам (ацэньваючы, агледзець).
2. Выраз вачэй.
Ласкавы п.
Збянтэжаны п.
3. перан. Думка, меркаванне, пункт гледжання.
Навуковыя погляды.
Падзяляць чые-н. погляды.
На мой п. (на маю думку).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Разве́даць ’дазнацца пра што-небудзь’, ’зрабіць абследаванне чаго-небудзь’ (ТСБМ), ’даведацца’ (лід., Сл. ПЗБ), разве́даны ’выяўлены, знойдзены, распазнаны’ (Сцяшк. Сл.), разве́дка ’здабыванне звестак, абследаванне’ (ТСБМ), ’першы вылет пчол пасля зімы’ (Сцяшк.). Ад раз- і ве́даць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пазале́тась, прысл.
Два гады назад. Жыта і цяпер як сцяна, такога не было ні летась, ні пазалетась. Навуменка. [Сыч] памятаў, колькі атрымана малака летась, пазалетась, нават у першы пасляваенны год. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здранцве́ласць, ‑і, ж.
Стан здранцвелага. [Эльза] абаперлася аб стол у здранцвеласці і ўтрапенні. Краўчанка. У першы момант пры трапяткім бляску агню і Даніна апанавала нейкая здранцвеласць перад гэтай нерухомай фігурай. Грамовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пе́рва ’перш, раней; спачатку’ (калінк., З нар. сл.; Растарг., Бяльк.), ст.-бел. перво, пръвое, рус. паўн. і паўд. нерва, польск. дыял. р/rw/ ’тс’ — прыслоўе ў форме Р. скл. прыметніка *ры́УЬ ’першы’ (Карскі 2-3, 73) > нервы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
напіса́цца, ‑пішуся, ‑пішашся, ‑пішацца; зак.
Разм.
1. Уволю, многа напісаць. Напісаўся за дзень.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Атрымацца, выйсці (пра што‑н. напісанае). Першы варыянт [ліста ў рэдакцыю] напісаўся хутка. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)