сардэ́чны, -ая, -ае.
1. гл. сэрца.
2. Які ідзе ад сэрца, шчыры; добры, чулы, спагадлівы.
С. чалавек.
Сардэчная сустрэча.
Сардэчна (прысл.) прыняць гасцей.
3. Які мае адносіны да кахання; любоўны.
С. друг.
Сардэчныя справы.
4. у знач. наз. сардэ́чны, -ага, м., сардэ́чная, -ай, ж. Ужыв. як ласкавы зварот пры ўпамінанні пра каго-н. з адценнем ласкі, жалю, спачування.
Пацярпі, с. мой.
|| наз. сардэ́чнасць, -і, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наво́кал
1. прысл. Усюды, з усіх бакоў, кругом.
Агледзецца н.
2. прыназ. з Р. Ужыв. для выражэння прасторавых адносін пры назве асобы, прадмета або месца, з усіх бакоў якога адбываецца пэўнае дзеянне ці размяшчаецца што-н.
Абысці н. саду.
Н. агню сядзелі людзі.
3. прыназ. з Р. Ужыв. для выражэння аб’ектных адносін: указвае на асобу, прадмет ці паняцце, якое з’яўляецца аб’ектам пэўнага працэсу або дзеяння.
Гутарка ідзе н. аднаго пытання.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
накалыха́цца, ‑лышуся, ‑лышашся, ‑лышацца; зак.
Разм. Уволю або доўга пакалыхацца. Ішоў.. [рыбак] ціха, з асалодай, нібыта быў рады, што накалыхаўся за дзень на хвалях ад цеплаходаў і нарэшце ідзе па цвёрдай зямлі. Гаўрылкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нядба́йнік, ‑а, м.
Разм. Той, хто нядбайна адносіцца да сваіх абавязкаў, да справы. Разам з іншымі рабочымі Вроня змагаецца з безгаспадарнасцю, з нядбайнікамі, з-за якіх шмат прадукцыі ідзе ў брак. Кудраўцаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падчысту́ю, прысл.
Разм. Поўнасцю, усё без астатку. [Мацвей:] — На два сталы жывучы, грошай не збярэш. Усё ў пыл ідзе. Падчыстую. Лобан. [Пазняк:] — Навошта гэта вы лес падчыстую нішчыце? Агаляеце зямлю. Тут жа пяскі. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пшані́ца, ‑ы, ж.
Хлебны злак, зерне якога ідзе на выраб белай мукі і другіх прадуктаў. Яравая пшаніца. Азімая пшаніца. // Зерне гэтага злака. Мех пшаніцы. Змалоць пшаніцу.
•••
Спаць як пшаніцу прадаўшы гл. спаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ры́ссю, прысл.
1. Алюрам, сярэднім паміж галопам і шагам (пра каня). Конь бяжыць рыссю, і колы аж глушаць вуліцу. Баранавых.
2. Разм. Хутка, бягом. Па дарозе ад Нёмана рыссю ідзе сувязны. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саладзі́ны, ‑дзін; адз. няма.
Гушча, якая застаецца пасля вінакурэння, піваварэння і ідзе на корм жывёле. З табою чорт піва варыў, а саладзін адрокся. Прыказка.
•••
(Знацца, разбірацца) як свіння на саладзінах гл. свіння.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пастано́ўка ж., в разн. знач. постано́вка;
п. на я́кар — постано́вка на я́корь;
пра́вільная п. ног — пра́вильная постано́вка ног;
о́пера ідзе́ ў но́вай ~но́ўцы — о́пера идёт в но́вой постано́вке
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
развя́зка ж., в разн. знач. развя́зка;
р. рама́на — развя́зка рома́на;
спра́ва ідзе́ да ~кі — де́ло идёт к развя́зке;
шчаслі́вая р. — счастли́вая развя́зка;
р. на шашы́ — развя́зка на шоссе́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)