туга́й, ‑ю, м.
Пойменны лес, непраходны зараснік у рачных далінах пустэльнай зоны Сярэдняй і Цэнтральнай Азіі.
[Цюрк.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закаці́цца, -качу́ся, -ко́цішся, -ко́ціцца; зак.
1. Коцячыся, трапіць куды-н.
Мячык закаціўся ў куток.
Кола закацілася за вугал.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Апусціцца за гарызонт (пра нябесныя свяцілы).
Сонца закацілася за лес.
Яго слава ўжо закацілася (перан.).
|| незак. зако́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
круго́м, прысл. і прыназ.
1. прысл. 3 усіх бакоў.
К. лес.
К. людзі.
2. прысл. Робячы кругавы рух.
Абляцець к.
Павярнуцца к.
3. прысл. Поўнасцю.
К. вінавата.
4. прыназ. з Р. Вакол каго-, чаго-н.
К. хаты растуць кветкі.
К. лесу поле.
Абысці к. стала.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пілава́ць, -лу́ю, -лу́еш, -лу́е; -лу́й; -лава́ны; зак.
1. што і без дап. Рэзаць пілой, а таксама знімаць слой металу напільнікам.
П. лес.
2. перан., каго (што). Дапякаць бесперапыннымі папрокамі, прыдзіркамі (разм.).
П. дамашніх.
|| наз. пілава́нне, -я, н. і піло́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дро́вы, дроў, Д дро́вам і дрыва́м.
Распілаваныя і паколатыя дрэвы, якія ідуць на паліва.
Сухія д.
Калоць д.
◊
Наламаць дроў (разм.) — нарабіць памылак, недарэчнасцей.
Хто ў лес, хто па дровы — нязладжана, уразброд.
|| ласк. дро́ўцы, -аў.
|| прым. дрывяны́, -а́я, -о́е.
Д. склад.
Дрывяная павець.
Дрывяное ацяпленне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разбо́р, -у, м.
1. гл. разабраць.
2. Адбор, выбар (разм.).
Высякалі лес без разбору.
Крытыкаваць ты крытыкуй, але з разборам.
3. Разгляд судовай справы.
Судовы р.
◊
На (пад) шапачны разбор; на разбор шапак (паспець, з’явіцца, прыйсці; разм.) — пад канец, калі ўсе разыходзяцца, усё скончылася.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чы́рвань ж.
1. краснота́;
2. (прилив крови к лицу) кра́ска; румя́нец м.;
3. (багровый цвет) багря́нец м., багре́ц м.;
лес апрану́ўся ў ч. — лес оде́лся в багря́нец;
◊ увагна́ць у ч. — вогна́ть в кра́ску
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Межаву́ха ’балотнае дрэва’, ’кручаная драўніна з ускрайку леса, якая дрэнна колецца’ (Сцяц., Інстр. II). Балтызм. Параўн. усх.-літ. mẽdžias ’лес’, лат. mežs ’лес’, ’дрэва’ — у балт. мовах лексемы з і.-е. коранем *medhi̯o ’сярэдні’ азначаюць ’тое, што служыла граніцай, размяжоўваннем чаго-небудзь’. Семантычна бел. лексема ўваходзіць у лік тых, якія маюць звязаныя семемы ’балота’ ⟷ ’лес’ (гл. Талстой, Геогр., 244). Параўн. ме́жань 2, а таксама бел. ку́дра ’ставок, азярцо, балота’ — ’лясок сярод поля’ і літ. kūdra ’ставок’, лат. kūdra ’торф’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кедро́ўнік, ‑у, м.
Лес, які складаецца з кедравых дрэў. Сонца пачало ўжо хавацца за зубчаткай кедроўніку. Лукша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саджо́нік, ‑а, м.
Абл. Саджаны лес. Каспар развітаўся з.. [дактарамі], і каламажка неўзабаве схавалася за ліпавым саджонікам. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)