жарнаві́к, ‑а, м.
1. Дзікі камень, з якога раней рабілі жорны.
2. Тое, што і жарон. Купіў млынар новы жарнавік, доўга малоў ім, але і той зламаўся. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сцяжэ́лы, ‑ая, ‑ае.
Абл. Ацяжэлы. Шмат з таго помніцца, — возьме калі ды ўсплыве. Вымыюць яго ўспаміны, як рачныя віры выносяць на паверхню ў паводку сцяжэлае палена-камень. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Корг ’надводны або падводны камень’ (Яшк.). Параўн. рус. корга ’тс’. Распаўсюджанне на рускай поўначы сведчыць аб запазычанні з карэльск. korgo ’водмель’ (Фасмер, 2, 323).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падлажы́ць, -лажу́, -ло́жыш, -ло́жыць; -ло́жаны; зак.
1. што. Палажыць пад што-н.
П. камень пад кола.
2. што. Залажыўшы, падшыць.
П. ніз спадніцы.
3. чаго. Кладучы, дабавіць.
П. дроў у печ.
4. што. Палажыць скрытна, з якой-н. мэтай.
У стол падлажылі запіску.
|| незак. падклада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і падкла́дваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пляска́ты, ‑ая, ‑ае.
1. Без звычайнай пукатасці, прыплюснуты. Пляскаты лоб. □ Хлопчык, падобны з твару на маці — паўнашчокі, з чорнымі вачыма і крышку пляскатым носам, — абхапіў бацьку за шыю. Хадкевіч.
2. Які мае невялікую вышыню або таўшчыню пры прамой і роўнай паверхні. Хістаючыся, Алесь пасунуўся да прызбы, выграб вялікі пляскаты камень, падняў у сябе над галавою, але камень сарваўся з рук. Адамчык. Хлопцы прынеслі толькі пляскаты нямецкі штых. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
про́бны, ‑ая, ‑ае.
1. Прыгатаваны або ўзяты на пробу (у 1 знач.), прызначаны для праверкі. Пробная партыя гавару. Пробныя духі. // Які служыць, робіцца для праверкі, пробы. — Колькі спатрэбіцца часу на падрыхтоўку новых фрэз?.. — Першыя пробныя можна зрабіць хутка. Кулакоўскі. З экспедыцыяй .. [Аляксей Іванавіч] паехаў і сам, каб наглядаць за бурэннем пробных шчылін. Шахавец.
2. Які мае пробу (у 3 знач.). Пробнае золата.
•••
Пробны камень гл. камень.
Пробны шар гл. шар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
отвора́чивать несов.
1. (сдвигать с места) адваро́чваць;
отвора́чивать ка́мень адваро́чваць каме́нь;
2. (отвинчивать, открывать) адкру́чваць;
3. (голову и т. п.) адваро́чваць;
4. (откидывать) адхіля́ць, адхіна́ць;
отвора́чивать одея́ло адхіна́ць (адхіля́ць) ко́ўдру;
5. безл., разг. (о чувстве неприязни к кому-, чему-л.) адваро́чваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
саштурхну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго-што.
Штурхнуўшы, зрушыць з месца. Саштурхнуць камень з дарогі. // Штурхнуўшы, скінуць зверху ўніз. Віктар вярнуўся і нагою саштурхнуў Барташэвіча ў ваду. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кора́лл
1. зоол. кара́л, -ла м.;
2. (драгоценный камень) кара́л, -ла и (собир.) -лу м.;
кора́ллы мн. кара́лы, -лаў;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ляжня́к ’ляжачае гнілое дрэва’ (мазыр., ЛАПП), ’ніжні камень у жорнах’ (Інстр. III). Прасл. ležьnʼakъ (Трубачоў, 14, 171). Да ляжа́ць (гл.). Аб суфіксе ‑няк гл. Сцяцко (Афікс. наз., 59).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)