увабра́цца, убяруся, убярэшся, убярэцца; убяромся, уберацеся; пр. увабраўся, ‑бралася; зак. (пераважна ў пр. часе).
1. Пранікнуць унутр чаго‑н., паглынуцца, уцягнуцца. Дзёгаць увабраўся ў юхтовыя боты.
2. Разм. Усяліцца куды‑н. [Соня:] — Праўда, пуста яшчэ ў нас — толькі ўвабраліся. Дадзіёмаў.
3. Разм. Забрацца, залезці куды‑н. [Адам] пайшоў назад у лес, увайшоў у самую цемень, увабраўся ў гушч[а]рню і лёг на зямлю. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штаны / шырокія, засоўваюцца ў боты: шаравары / вузкія да кален, шырокія ўверсе: галіфэ; порткі (разм.) / вузкія: дудачкі (разм.); нагавіцы (абл.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
абнасі́цца сов.
1. обноси́ться; (в какой-л. степени — ещё) пообноси́ться;
я зусі́м ~сі́ўся — я совсе́м обноси́лся;
2. (стать удобным в носке) обноси́ться;
бо́ты яшчэ́ не ~сі́ліся — сапоги́ ещё не обноси́лись
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
праслужы́ць сов., в разн. знач. прослужи́ть;
ён ~жы́ў у гэ́тай устано́ве тры гады́ — он прослужи́л в э́том учрежде́нии три го́да;
бо́ты ~жы́лі мне два сезо́ны — сапоги́ прослужи́ли мне два сезо́на
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
працяга́ць сов., разг., в разн. знач. протаска́ть;
зіму́ п. бо́ты — зи́му протаска́ть сапоги́;
цэ́лы дзень мяшкі́ ~га́ў — це́лый день мешки́ протаска́л;
паўго́да ~га́лі яго́ па суда́х — полго́да протаска́ли его́ по суда́м
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лакірава́ны і лакіро́ваны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад лакіраваць.
2. у знач. прым. Пакрыты лакам. Лакіраваныя боты. Накіраваны рамень. □ У нядзелю Нічыпар выбіраўся ў горад. Ішоў, пастукваючы лакіраванай палкай з залатым набалдашнікам. Асіпенка. // перан. Глянцавіты, бліскучы. Лакіраванае лісце бруснічніку.
3. перан. Разм. Знешне прыхарошаны; паказны. [Вольга] ледзь стрымлівала сябе, каб не [узняцца], як бура, супроць гэтага лакіраванага сакратара, якому даручана кіраваць моладдзю акругі. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пачы́сціць, ‑чышчу, ‑чысціш, ‑чысціць; зак., каго-што.
1. Зрабіць чыстым, вычысціць. Пачысціць паліто. Пачысціць зубы. □ Мы пагаліліся, апранулі новыя гімнасцёркі, пачысцілі боты і пайшлі. Няхай.
2. Зняць, выдаліць непатрэбнае, рыхтуючы да чаго‑н. Пачысціць яблыкі на кампот. □ Якуб дастаў з ночваў ладнага шчупака, пачысціў яго, потым прынёс трэсак, пачаў рыхтаваць малым снеданне. Лупсякоў.
3. Разм. Аграбіць, абрабаваць. Чужынцы абадралі Мінск як ліпку, пачысцілі і ўсю Беларусь. Рамановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перамяні́ць, ‑мяню, ‑меніш, ‑меніць; зак., каго-што.
1. Замяніць адно другім; змяніць. Перамяніць тэму размовы. □ Скінь боты, надзень сухія шкарпэткі, перамяні бялізну!.. Мележ. Рыба не клюе.. Трэба было б перамяніць месца, адысціся крокаў на дзесяць пад вярбу. Асіпенка.
2. Надаць іншую форму, зрабіць іншым; перайначыць. Перамяніць адносіны. Перамяніць голас. Перамяніць тактыку. □ Казанцаў пазнаў Аню Папову адразу, нягледзячы на тое, што час перамяніў яе амаль да непазнавальнага... Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раскро́іць, ‑крою, ‑кроіш, ‑кроіць; зак., што.
1. Кроячы, выкройваючы адзенне або боты, разрэзаць (тканіну, скуру і пад.). Раскроіць матэрыял на касцюм. // Выразаць па мерцы часткі, дэталі чаго‑н. Раскроіць паліто.
2. Парэзаць на часткі (пераважна пра хлеб). [Служанка] наліла яшчэ кавы і раскроіла на дзве лустачкі апошні на талерцы акрайчык хлеба. Брыль.
3. Разм. Нанесці глыбокую сечаную рану; рассячы. [Марыля] махнула рыдлёўкай і адным ударам раскроіла .. [фашысту] чэрап. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
малы́, -а́я, -о́е.
1. Нязначны па велічыні, памерах; невялікі.
Малая зала.
2. Нязначны па колькасці, часе.
М. атрад.
Прайшоў яшчэ м. час.
3. Меншы, чым патрэбна.
Малыя боты.
4. Які не мае істотнага значэння; малаважны.
Малая справа, м. і клопат.
5. Які займае нязначнае службовае становішча.
6. Тое, што і малалетні.
Малыя дзеткі — малыя і бедкі (прыказка).
7. у знач. наз. малы́, -о́га, м., мала́я, -о́й, ж., мн. малы́я, -ы́х. Дзіця.
Падвезці малых у школу.
◊
Ад малога да вялікага — усе да аднаго, абсалютна ўсе.
Без малога (разм.) — амаль (не), чуць (не).
З малых гадоў — з дзяцінства.
Самае малое — найменш.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)