інструменто́ўка, -і, ДМ -то́ўцы, ж. (спец.).
1. Выклад музычнага твора для выканання аркестрам, камерным ансамблем, а таксама хорам.
2. Аддзел тэорыі музыкі, які вывучае прынцыпы такога выкладу і спалучэнне музычных інструментаў у аркестры.
3. перан. Гукавая арганізацыя мастацкай мовы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кало́с, -а, мн. -ы, -аў, м. (кніжн.).
1. Статуя, збудаванне велізарных памераў.
К.
Радоскі.
2. перан. Пра каго-, што-н. грандыёзнае па сваёй велічыні, значнасці.
К. навукі.
◊
Калос на гліняных нагах — пра што-н. з выгляду велічнае, але слабае, гатовае разваліцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́каваць, -кую, -куеш, -куе; -куй; -каваны; зак.
1. што. Куючы, зрабіць што-н.
В. серп.
2. перан., каго-што. Цярпліва стварыць, выхаваць (высок.).
В. непераможную армію.
В. новыя кадры.
|| незак. выко́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. выко́ўванне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
га́ркаць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра сабаку: злосна гаўкаць, брахаць.
2. перан., што і без дап. Моцна і груба крычаць на каго-н. (разм.).
|| аднакр. га́ркнуць, -ну, -неш, -не; -ні.
|| наз. га́рканне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
генера́тар, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Прыстасаванне для ператварэння аднаго віду энергіі ў другі.
Г. пастаяннага току.
Г. пераменнага току.
2. Прыстасаванне, апарат ці машына, якія вырабляюць якія-н. прадукты.
Г. вадароду.
Г. ідэй (перан.).
|| прым. генера́тарны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
блу́дны¹, -ая, -ае.
1. Які ходзіць, блукае, не знаходзячы месца, дому.
2. Не прамы, звілісты, дзе лёгка заблудзіць.
Блудная дарога.
3. перан. Не такі, як прынята, не зусім звычайны.
◊
Блудны сын — пра легкадумнага, свавольнага чалавека, які раскаяўся ў сваіх памылках.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бляск, -у, м.
1. Яркае, асляпляльнае святло; водбліск.
Асляпляльны б.
Начысціць боты да бляску.
Б. лыжак.
2. Святло ў вачах як выражэнне ўнутранага стану.
Б. вачэй.
3. перан. Пра яркае выяўленне чаго-н.
Б. таленту.
◊
З бляскам (разм.) — вельмі добра, выдатна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бунта́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Удзельнік бунту¹.
2. перан. Неспакойны чалавек, які пратэстуе супраць чаго-н., заклікае да рашучых дзеянняў, да перавароту ў чым-н.
|| ж. бунта́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.
|| прым. бунта́рскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вастры́ць, вастру́, во́стрыш, во́стрыць; во́страны; незак., што.
1. Рабіць што-н. вострым.
В. серп, нож, брытву.
В. зброю (таксама перан.: рыхтавацца да ўзброенага нападу на каго-н.).
2. Рабіць завостраным (канец алоўка, пяра).
В. аловак.
|| зак. навастры́ць, -вастру́, -во́стрыш, -во́стрыць; -во́страны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
верадзі́ць, вераджу́, вярэ́дзіш, вярэ́дзіць; вярэ́джаны; незак., што (разм.).
Шкодзіць што-н. сабе, натруджваючы, надрываючы, або раздражняць балючае.
В. рукі, спіну.
В. рану.
В. сардэчныя раны (перан.: выклікаць цяжкія ўспаміны).
|| зак. зверадзі́ць, звераджу́, звярэ́дзіш, звярэ́дзіць; звярэ́джаны і разверадзі́ць, -вераджу́, -вярэ́дзіш, -вярэ́дзіць; -вярэ́джаны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)