по́ўня, ‑і, ж.
1. Фаза Месяца, калі відзён увесь яго дыск. Якраз была поўня, ночы стаялі відныя, хоць па-восеньскаму свежыя, але ціхія. Шахавец.
2. Росквіт, паўната. Вясна была ўжо ва ўсёй поўні. Пестрак. Сама ў сілу [дзядзька] ўвабраўся, у ясную поўню гадоў. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разрэ́дзіцца, ‑дзіцца; зак.
Стаць менш густым, шчыльным. Увесь той дзень імжэў дождж і перастаў, як зусім змерклася. Разрэдзіліся хмары, і дзе-нідзе бліснулі зоры. Галавач. Калі цяпер выйдзе хоць невялічкая затрымка, то разрэдзіцца змрок і немцы могуць заўважыць пластуноў на прагаліне. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
збе́гчы, збягу́, збяжы́ш, збяжы́ць; збяжы́м, збежыце́, збягу́ць; збег, -гла; збяжы́; зак.
1. з чаго. Бягом спусціцца ўніз.
З. ўніз па лесвіцы.
2. Знікнуць тайком, уцячы.
З. з палону.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сцячы (пра вадкасць).
Вада збегла ў канаву.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Знікнуць, прапасці (пра ўсмешку, чырвань і пад.).
Усмешка збегла з твару.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пераліцца цераз край пры кіпенні.
Увесь накіп збег.
|| незак. збяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Сцежка збягае да ракі (перан.: спускаецца).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аб’е́хаць сов.
1. (проехать стороной или вокруг) объе́хать;
2. (побывать в разных местах) объе́хать; исколеси́ть;
а. уве́сь свет — объе́хать (исколеси́ть) весь мир;
3. (сместиться вниз) осе́сть; оползти́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
скало́цца I сов. сколо́ться;
лёд лёгка ~ло́ўся — лёд легко́ сколо́лся
скало́цца II сов.
1. сколо́ться;
сту́жкі до́бра ~ло́ліся — ле́нты хорошо́ сколо́лись;
2. исколо́ться;
уве́сь ~ло́ўся — весь исколо́лся
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
трыво́жыць несов., в разн. знач. трево́жить, беспоко́ить;
мяне́ т. адсу́тнасць пі́сем — меня́ трево́жит (беспоко́ит) отсу́тствие пи́сем;
уве́сь час яго́ ~жылі наве́двальнікі — всё вре́мя его́ трево́жили (беспоко́или) посети́тели
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
усе́яць сов.
1. (покрыть множеством чего-л.; заполнить кем-л.) усе́ять;
зо́ркі ўсе́ялі не́ба — звёзды усе́яли не́бо;
2. засе́ять, обсемени́ть;
у. уве́сь уча́стак — засе́ять (обсемени́ть) весь уча́сток
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́пуск, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. выпускаць — выпусціць (у 2, 5 і 6 знач.).
2. Частка літаратурнай або навуковай працы, выдадзеная асобнай кнігай, брашурай.
3. Група навучэнцаў, якія скончылі навучальную ўстанову адначасова. Увесь наш выпуск — васемнаццаць чалавек — пасылаюць вучыцца далей у машынабудаўнічы інстытут. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дрынча́ць і дрынчэ́ць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; незак.
Разм. Тое, што і дрынкаць. Грузавічок гэты быў на выгляд зусім стары, увесь дрыжаў і дрынчаў, і, аднак жа, на маё вялікае здзіўленне, рухаліся мы даволі хутка. Краўчанка. На краі вёскі адзінока і сумна дрынчэла балалайка. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наме́раны 1, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад намераць.
наме́раны 2 і наме́ран, ‑рана; у знач. вык., з інф.
Які мае намер што‑н. зрабіць. [Азаркевіч:] Дык вось што я вам скажу: чужою галавою я жыць не намераны. Гурскі. Увесь век мы жыць Тут намераны. Прыходзька.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)