Маты́ў ’рытмічная адзінка мелодыі’, ’падстава для дзеяння’, ’тэма ў творах мастацтва’ (ТСБМ). З польск. motyw ’тс’, якое з с.-вяк.-лац. motivum ’рухомае’ < лац. motus ’рух’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

назо́ўнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. У граматыцы: часціна мовы, якая абазначае прадмет або апрадмечанае паняцце, мае катэгорыю роду і змяняецца па склонах і ліках.

2. У матэматыцы: лік у простых дробах, які паказвае, на колькі частак падзелена адзінка.

|| прым. назо́ўнікавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

полк, палка́, мн. палкі́, палко́ў, м.

1. Вайсковая адзінка, якая звычайна ўваходзіць у склад дывізіі або брыгады.

Гвардзейскі п.

Авіяцыйны п.

2. перан., каго (чаго). Мноства, натоўп (разм.).

П. памочнікаў.

◊

У нашым палку прыбыло (разм.) — нас стала больш.

|| прым. палкавы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бал, ба́ла, мн. ба́лы, -аў, м.

1. Адзінка вымярэння сілы або ступені якой-н. прыроднай з’явы.

Вецер у пяць балаў.

2. Лічбавая ацэнка поспехаў у навучальнай установе, дасягненняў у спорце.

Набраць дваццаць балаў.

|| прым. ба́льны, -ая, -ае і ба́лавы, -ая, -ае.

Сістэма балавай (бальнай) ацэнкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

праві́нцыя, ‑і, ж.

1. Гіст. Заваяваная старажытнымі рымлянамі тэрыторыя.

2. Гіст. Адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў Расіі 18 ст. і ў некаторых краінах зараз.

3. Уст. Мясцовасць, аддаленая ад сталіцы; перыферыя.

[Лац. provincia.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эрг ​1, ‑а, м.

Спец. Адзінка работы (энергіі), роўная рабоце, выкананай сілай у адну дыну на шляху ў адзін сантыметр.

[Ад грэч. érgon — праца, работа.]

эрг ​2, ‑а, м.

Пясчаны масіў у пустынях Паўночнай Афрыкі.

[Араб.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тахер, ст.-бел. тахеръ, тахоръ, тахръ ’адзінка ліку 12, тузін’ (Ст.-бел. лексікон). Запазычана праз ст.-польск. tacher з ням. Tacher ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 154; Брукнер, 563).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гры́ўня, -і, мн. -і, гры́вень і -яў, ж. (гіст.).

1. У Вялікім Княстве Літоўскім: адзінка вагі каштоўных металаў вагой каля фунта¹.

2. У Старажытнай Русі: сярэбранае або залатое ўпрыгожанне, якое насілі на шыі.

3. У Расіі: манета вартасцю ў 10 капеек (разм.).

|| прым. гры́ўневы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ачко́, -а́, мн. -і́, -о́ў, н.

1. Значок на ігральнай карце або косці, які абазначае яе вартасць і значэнне ў гульні.

2. Адзінка падліку выйгрышаў у спаборніцтвах, у спартыўных гульнях.

Набраць большую колькасць ачкоў.

3. Від азартнай карцёжнай гульні.

Гуляць у а.

|| прым. ачко́вы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

часць, -і, мн. -і, -е́й, ж.

1. Асобная самастойная вайсковая адзінка.

Камандзір танкавай часці.

Вайсковая ч.

2. Доля, пай, частка, якія належаць каму-н.

Трэцюю ч. зямлі бацька адпісаў малодшаму сыну.

3. Галіна якой-н. дзейнасці; спецыяльнасць (разм.).

Пайсці па фінансавай часці.

Гэта не па маёй часці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)