Verbum

перша...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач.:

1) які адносіцца да чаго-н. першага па ліку, напр.: першакласнік, першамайскі;

2) самы ранні, які дзейнічае раней за іншых, напр.: першадрукар, першапраходца;

3) самы лепшы ў якіх-н. адносінах, напр.: першакласны, першагатунковы.

правадні́к¹, -а́, мн. -і, -о́ў, м.

1. Той, хто паказвае дарогу.

Адправіцца ў дарогу з правадніком.

2. Чыгуначны служачы, які суправаджае вагон.

Брыгада праваднікоў.

3. Спецыяліст, які працуе са службовым сабакам.

П. з вышуковым сабакам.

|| ж. правадні́ца, -ы, мн. -ы, -ніц.

прамарынава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны; зак.

1. што. Правесці які-н. час, марынуючы што-н.

Паўдня прамарынавала грыбы.

2. перан., каго-што. Знарок затрымаць на які-н. час, адкладваючы рашэнне, выкананне чаго-н. (разм., неадабр.).

П. справу цэлы месяц.

выклю́чны, -ая, -ае.

1. Які з’яўляецца выключэннем з агульных правіл, са звычайных норм (кніжн.).

Выключныя правы.

2. Асаблівы, незвычайны.

В. выпадак.

3. Які з’яўляецца асаблівасцю толькі дадзенай асобы, калектыву, рэчы.

Выключная заслуга вучонага.

Вырабы выключнай якасці.

|| наз. выклю́чнасць, -і, ж.

але́йны, -ая, -ае.

1. гл. алей.

2. Выкананы фарбамі, расцёртымі на алеі, звязаны з выкарыстаннем такіх фарбаў.

А. жывапіс.

Алейная фарба.

3. Які дае алей, з якіх вырабляецца алей (пра расліны).

Алейныя культуры.

4. Які адносіцца да вытворчасці алею.

А. завод.

блу́дны¹, -ая, -ае.

1. Які ходзіць, блукае, не знаходзячы месца, дому.

2. Не прамы, звілісты, дзе лёгка заблудзіць.

Блудная дарога.

3. перан. Не такі, як прынята, не зусім звычайны.

◊

Блудны сын — пра легкадумнага, свавольнага чалавека, які раскаяўся ў сваіх памылках.

сліма́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Смоўж, які мае ракавіну і вельмі марудна рухаецца.

2. перан. Пра бязвольнага, бесхарактарнага чалавека (разм., зневаж.).

3. Спецыяльны знак @ які выкарыстоўваецца пры запісе адраса электроннай пошты.

|| прым. слімако́вы, -ая, -ае (да 1 знач.).

супо́льны, -ая, -ае.

1. Сумесны, агульны, які ў аднолькавай меры належыць усім.

Супольная паша.

2. Які ажыццяўляецца сумесна з кім-н.

Супольнае падарожжа.

Супольна (прысл.) працаваць.

3. Аднолькавы з кім-н., уласцівы каму-н. адначасова з іншымі.

Супольныя імкненні.

Супольныя інтарэсы.

сядзя́чы, -ая, -ае.

1. Такі, які сядзіць.

Убачыць сядзячага зайца.

2. Такі, які бывае, калі сядзяць.

Заснуць у сядзячай позе.

3. Звязаны са знаходжаннем на адным месцы; маларухомы.

Сядзячая работа.

4. Прызначаны для сядзення (разм.).

У аўтобусе 40 сядзячых месц.

тра́пны, -ая, -ае.

1. Які дакладна пападае ў цэль; метка накіраваны ў цэль.

Т. стрэл.

2. перан. Які дакладна і правільна падмячае, схоплівае што-н., дакладна і востра выражае, перадае асноўную сутнасць з’явы і пад.

Т. выраз.

|| наз. тра́пнасць, -і, ж.