сы́каць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. Утвараць глухія гукі, якія нагадваюць працяжнае вымаўленне гука «с».
Гусі выцягнулі шыі і пачалі с.
2. перан. Гаварыць здушаным ад раздражнення голасам (разм.).
3. перан. Злоснічаць, выказваць сваё незадавальненне (разм.).
С. на мужа.
|| аднакр. сы́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні (разм.).
|| наз. сы́канне, -я, н. і сык, -у, м. (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чвя́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).
1. Утвараць гукі, характэрныя для хадзьбы па гразі.
2. Ісці па чым-н. мокрым, гразкім, утвараючы характэрныя гукі.
3. Тое, што і чаўкаць (у 1 знач.).
4. Па́даць, утвараючы глухі, мяккі гук.
|| аднакр. чвя́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні (да 1, 3 і 4 знач.).
|| наз. чвя́канне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чэ́рпаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; незак., што.
1. Даставаць, набіраць чым-н. што-н. вадкае або сыпкае.
Ч. ваду.
Ч. каўшом пясок.
2. перан. Набываць, браць што-н. адкуль-н. (кніжн.).
Ч. веды.
Ч. сілы.
|| аднакр. чарпану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́, (да 1 знач.).
|| наз. чэ́рпанне, -я, н.
|| прым. чарпа́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мудро́ны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і мудрагелісты. — Ну што, не вельмі мудроная гэтая самая квадратна-гнездавая пасадка? — спытала дзяўчына. Стаховіч. Мне давялося быць сведкам .. даволі мудроных камбінацыя, народжаных практычнай думкай маёра. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыплю́снуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., каго-што.
1. Націснуўшы, зрабіць плоскім, трохі сплюшчыць. Прыплюснуць галоўку цвіка.
2. Сціснуць, закрыць (павекі). Станішэўскі.. хітра прыплюснуў павекі, пакрытыя чырвонай сеткай жылак. Асіпенка. [Паненка] прыплюснула пяшчотна вейкі. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыхварну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
Разм. Тое, што і прыхварэць. — Што яму зробіцца, твайму дзіцяці? Мала што там прыхварнула — паправіцца. Крапіва. [Пятрок] прыхварнуў трохі, дык задарма павезлі лячыць на цёплыя воды... Рылько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
акуну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго-што.
Апусціць у вадкасць на некаторы (звычайна кароткі) час. Лясніцкі ўпаў перад.. [ручаём] на калені, потым лёг ніцма, напіўся і акунуў у халодную ваду галаву. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пашмо́ргаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што і чым.
Разм. Шморгаць некаторы час. Ваўчок адвёў позірк убок і пашморгаў кончыкі абвіслых, рудаватых вусоў. Хадкевіч. — Ну, — пашморгаў вострым носам местачковец, — чакаць мне няма калі. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перасягну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., што.
Выйсці за якія‑н. межы. Слава аб гераічным ўчынку перасягнула межы краіны. // Аказацца большым за што‑н. вызначанае. Ураджай бульбы перасягнуў 200 цэнтнераў з гектара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абапі́цца, ‑п’юся, ‑п’ешся, ‑п’ецца; п’ёмся, ‑п’яцеся; пр. абапіўся, апілася, апілося зак.
Прычыніць сабе шкоду, выпіўшы чаго‑н. звыш меры. Ну, а дожджык? Той ідзе і няма канца вадзе. Дзетвары здалося — Неба апілося. Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)