задзі́рства, ‑а, н.
Разм. Паводзіны, учынкі задзіры. — Ты чуў звон... — А што тут чуць? — без задзірства сказаў Тхорык. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пагато́ў, прысл.
Тым больш. [Бацька:] — Ужо калі ў няволі не прапалі [дзеці], то тут, у сваіх, і пагатоў не прападуць. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пампе́зны, ‑ая, ‑ае.
Які вызначаецца раскошай, пышнасцю, разлічанай на знешні эфект. Тут [у троннай зале] няма нічога лішняга, цяжкага, пампезнага. В. Вольскі.
[Ад лац. pomposus.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перасе́лы, ‑ая, ‑ае.
Які перасядае, перарываецца ў горле. — Мы, Даша, пагаварылі тут... — пераселым голасам сказаў .. [Загурспі]. — Дакуль жа цягнуць. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
старале́ссе, ‑я, н.
Месца, зарослае старым лесам. [Хлопец:] — Слухайце [дзядзька], а чаму гэта толькі тут кавалак старалесся, а далей маладняк? Жук.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сы́тна,
1. Прысл. да сытны.
2. безас. у знач. вык. Пра сытнае жыццё. Нам тут і цёпла і сытна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
філёр, ‑а, м.
Тайны паліцэйскі агент; сышчык, шпік. [Валодзя:] — Толькі будзьце асцярожны, тут апрача паліцыі многа філёраў і шпікоў. Машара.
[Фр. fileur.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тутэ́йшы ‘мясцовы, які жыве тут, не прыезджы’, ‘які ўласцівы гэтай мясцовасці, не прывазны’ (ТСБМ, Нас., Яруш., Гарэц., Федар. 5, Бяльк., ТС, Касп., Вруб., Байк. і Некр.; акрамя ўсходняй Магілёўшчыны і Гомельшчыны, ЛА, 3), ‘абарыген, карэнны жыхар, тубылец’ (Ласт., Некр. і Байк.), ст.-бел. тутэйшы ‘родам адсюль, тубылец’, ‘які знаходзіцца тут’ (1635 г., ГСБМ). Паводле Карскага (1, 166), запазычана з польск. tutejszy — прыметнік ад tutej ‘тут’, хаця формай нагадвае параўнальную ступень прыметніка тутъ ‘гэты, вось гэты’ з суф. ‑эйш‑. Дзіні (Балтийские яз., 402) звяртае ўвагу на паралельнае літ. šišioniškiai (ад šišionai, šičionai ‘тут, сюды’), якім называюць сябе жыхары раёна Клайпеды. Пра рэгіянальную мадэль tutejsi/tutejšyja ‘die Hiesigen’ на беларуска-польскім паграніччы гл. Трэптэ ў Regionale Bewegungen in Regionalismen in europäischen Zwischenräumen seit der Mitte des 19. Jahrhunderts, Marburg, 2003, 145–157. Параўн. туташні, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
поми́н уст., прост. памі́н, -ну м.;
◊
лёгок на поми́не лёгкі на ўспамі́н, пра во́ўка памо́ўка, а воўк і тут;
(и) в поми́не нет (і) за́ваду няма́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Аджджуба́сіць ’высцебаць’, гл. аддубасіць (Бяльк.). Гл. таксама аджджвічыць. Тут кантамінаваліся формы аддубасіць і аджджвічыць (Мартынаў, БЛ, 1972, 1, 18).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)