Verbum

зоа... (а таксама заа...).

Першая састаўная частка складаных слоў са знач.:

1) які мае адносіны да заалогіі, напр.: зоакабінет, зоафакультэт;

2) які мае адносіны да жывёл, напр.: зоаінжынер, зоамагазін, зоапаталогія, зоапланктон; «зоа...» пішацца, калі націск у другой частцы слова падае не на першы склад.

упільнава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны; зак., каго-што.

1. Наглядаючы, пільнуючы, усцерагчы ад каго-, чаго-н.

Не ўпільнаваў рэчаў.

Не ўпільнавалі дзяцей ад шкоднага ўздзеяння (перан.).

2. Усачыць, не ўпусціць з-пад увагі.

Я не ўпільнавала, калі яны прыехалі.

|| незак. упільно́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

халадо́к, -дку́, м.

1. Цяністае месца, цянёк.

Сядзець у халадку.

2. Свежае халаднаватае паветра.

Павеяла халадком.

3. Час сутак, калі ўжо спала або яшчэ не наступіла спёка.

Халадком добра касіць.

4. перан. Стрыманасць, раўнадушнасць у адносінах да каго-, чаго-н.

У голасе яго адчуваўся х.

разбо́р, -у, м.

1. гл. разабраць.

2. Адбор, выбар (разм.).

Высякалі лес без разбору.

Крытыкаваць ты крытыкуй, але з разборам.

3. Разгляд судовай справы.

Судовы р.

◊

На (пад) шапачны разбор; на разбор шапак (паспець, з’явіцца, прыйсці; разм.) — пад канец, калі ўсе разыходзяцца, усё скончылася.

ра́на², ране́й, прысл.

1. Раніцай, уранні.

З вечара да рана (наз.).

2. Раннім часам; пра ранні час.

Прыехаць вельмі р.

3. Да ўстаноўленага або патрэбнага часу.

Р. вярнуцца дадому.

Р. легчы спаць.

◊

Рана ці позна, рана-позна — калі-н. (пра тое, што абавязкова павінна здарыцца).

ку́па, -ы, мн. -ы, куп, ж.

1. Група дрэў, кустоў, якія густа растуць.

К. кустоў.

2. Гурт, група (людзей).

К. людзей.

Калі робіш у купе, то не баліць у пупе (з нар.).

3. Вялікая колькасць чаго-н., куча (разм.).

К. саломы.

◊

Да купы (разм.) — у адно месца.

ві́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.

1. Назва розных дэталей, прыстасаванняў з раздвоеным канцом.

Штэпсельная в.

2. Такое становішча пры стральбе, калі адзін снарад падае бліжэй, а другі далей ад цэлі (спец.).

Узяць батарэю ў вілку.

|| прым. ві́лачны, -ая, -ае (да 1 знач.).

нітра́ты, -аў, адз. нітра́т, -у (спец.).

1. Солі і эфіры азотнай кіслаты, якія выкарыстоўваюцца ў тэхніцы, медыцыне, а таксама (солі) як угнаенне.

2. толькі мн. Пра солі азотнай кіслаты ў злаках, садавіне, гародніне, калі яны перавышаюць дапушчальную норму (разм.).

Н. шкодныя для здароўя.

|| прым. нітра́тны, -ая, -ае.

нырэ́ц¹, -рца́, м.

1. Скачок у ваду з галавой.

Даць нырца.

2. мн. -рцы́, -рцо́ў. Той, хто ўмее ныраць, хто добра нырае.

Майстэрства нырцоў.

3. У боксе: прыём, калі баксёр хутка прыгінаецца, каб ухіліцца ад бакавых удараў у галаву.

|| прым. нырцо́ўскі, -ая, -ае (да 2 знач.).