шко́днік, ‑а, м.
1. Жывёла, насякомае, якое прыносіць шкоду ў лясной, сельскай, складской, а таксама хатняй гаспадарцы. Да таго ж маці не раз гаварыла, што вожык нават вялікую карысць прыносіць чалавеку, бо знішчае ўсялякіх палявых шкоднікаў. Ляўданскі. Не заўважыць размнажэння лясных шкоднікаў — як гэта магло здарыцца з ім, Курчэвічам? Мяжэвіч.
2. Небяспечны чалавек, вораг; ненавіснік. Мінула некалькі дзён. Міліцыя і пракуратура так і не знайшлі шкодніка. Гроднеў. // Разм. Шкадлівы, шкодны чалавек. [Пан:] — Мельнік твой, Капіца, шкоднік па натуры. Бажко.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гарда́ ’чароўнае зелле’, таксама горд (Сл. паўн.-зах.). Відавочна, тое ж, што і рус. горд ’Viburnum lantana, від каліны чорнай’ (таксама гордо́вына, горди́на, гордо́вик), укр. горд, гордовина, гордина, гордовид, гордовик, горді́вка (Макавецкі, Sł. botan., 397). Лічыцца няясным словам (Праабражэнскі, 1, 146; Фасмер, 1, 439).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Надары́цца ’выдацца, трапіцца’ (ТСБМ). Запазычана з польск. nadarzyć się ’тс’, пра што сведчыць адсутнасць слова ў народных гаворках, ізаляваны характар у лексіконе літаратурнай мовы (гл., аднак, зда́рыцца, якое па тых жа меркаваннях таксама можа быць аднесена да запазычання), а таксама месца націску ў слове.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Азале́ць ’змерзнуць, акалець’ (Янк. Мат., Касп., КЭС) да золкі (гл.). Гл. таксама адзалець.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Во́льна ’павольна’ (Нас., Касп.); ’магчыма, дазволена’ (Нас.). Да воля (гл.). Параўн. таксама паволі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вірадаваць ’перабіраць, грэбаваць, капрызіць’ (КТС). Этымалагічна адносіцца да верадзіць (гл.). Гл. таксама віры́дуваць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кны́саць ’варочаць, рыць’ (Сл. паўн.-зах.). Балтызм. Параўн. літ. knisti. Гл. таксама кнойсаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Нябы́т ’нябыццё’ (Яруш.), нябыццё ’адсутнасць’ (Гарэц.). Гл. быць, параўн. таксама небуліца ’небыццё’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пя́цьміна ’пляма’ (Ян., Юрч. Сін.). Вытворнае ад пяцьмо́ (гл. пятно). Гл. таксама пе́цьміна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ту́ма — пра ігру на гармоніку (мсцісл., Нар. лекс.). Гукаперайманне. Параўн. таксама тпрума (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)