Verbum

узлажы́ць, -лажу́, -ло́жыш, -ло́жыць; -ло́жаны; зак.

1. каго-што на што. Палажыць на што-н., паверх чаго-н.; ускласці.

У. бервяно на сані.

2. перан., што на каго-што. Даручыць што-н. каму-н.

У. адказнасць на брыгадзіраў.

умясці́цца, умяшчу́ся, уме́сцішся, уме́сціцца; зак.

1. Змясціцца ўнутры чаго-н., дзе-н.

Кнігі ўмясціліся ў партфель.

Думкі не маглі ў. ў галаве (перан.).

2. Размясціцца на якім-н. месцы.

У. за адным сталом.

|| незак. умяшча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

устая́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -таі́цца; зак.

1. Пра вадкасць: у выніку доўгага стаяння ў пэўных умовах стаць гатовым для ўжывання.

Квас устаяўся.

2. перан. Стаць з цягам часу ўстойлівым, пастаянным.

Характар устаяўся.

|| незак. усто́йвацца, -аецца.

устая́ць, -таю́, -таі́ш, -таі́ць; -таі́м, -таіце́, -тая́ць; -то́й; зак.

1. Утрымацца, захаваць стаячае становішча, не ўпасці.

У. на нагах.

2. перан. Астацца стойкім, не паддацца чаму-н.

У. перад выпрабаваннямі.

У. перад спакусай.

|| незак. усто́йваць, -аю, -аеш, -ае.

фарва́тар, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Водны шлях для бяспечнага плавання суднаў вызначаны сігнальнымі знакамі.

Марскі ф.

2. перан. Асноўная лінія, кірунак дзейнасці, творчасці і пад.

Яго творчасць знаходзіцца ў фарватары сусветнай паэзіі.

|| прым. фарва́тарны, -ая, -ае.

цаля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак., у каго-што.

1. Старацца папасці ў цэль.

Ц. снежкай у сябра.

2. Пападаць, трапляць.

Кулі метка цалялі ў мішэнь.

3. перан. Мець намер заняць якое-н. месца, пасаду (разм.).

Ц. у начальнікі.

парва́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ве́цца; зак.

1. Разарвацца, раздзяліцца на часткі ад нацягвання.

Ніткі парваліся.

2. Стаць дзіравым, знасіцца да дзірак.

Панчохі парваліся.

3. перан. Спыніцца (пра знаёмства, адносіны і пад.).

Сувязь з падпольшчыкамі парвалася.

патэнцыя́л, -у, м.

1. Фізічная велічыня, што характарызуе сілавое поле ў дадзеным пункце (спец.).

2. перан. Ступень магутнасці ў якіх-н. адносінах, сукупнасць сродкаў, неабходных для чаго-н. (кніжн.).

Ваенны п. (рэсурсы для вядзення вайны). Эканамічны п. краіны.

педа́ль, -і, мн. -і, -ей, ж.

Нажны рычаг у машынах і музычных інструментах.

П. тормаза, раяля.

Націснуць на ўсе педалі (таксама перан.; прыняць усе меры для паскарэння, дасягнення чаго-н.; разм.).

|| прым. педа́льны, -ая, -ае.

Дзіцячая педальная машына.

пераспе́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаўшы вельмі спелым, пачаць псавацца.

Агрэст пераспеў.

2. перан. Выйсці з узросту, уласцівага якому-н. становішчу; пастарэць (разм., іран.).

Нявеста пераспела.

|| незак. пераспява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.