цэме́нт, -у, М -нце, м.
1. Мінеральнае парашкападобнае рэчыва, здольнае ўтвараць з вадой масу, якая хутка зацвердзявае; служыць для вырабу бетону і будаўнічых раствораў.
Ц. баіцца вільгаці.
2. Касцявая тканка, якая пакрывае корань і шыйку зуба.
|| прым. цэме́нтны, -ая, -ае і цэме́нтавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шурава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; незак.
1. што. Перамешваць у топцы палаючае паліва (спец.).
2. перан. Дзейнічаць, рабіць што-н. хутка, энергічна (разм.).
|| наз. шурава́нне, -я, н. і шуро́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (да 1 знач.).
|| прым. шуро́вачны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шчабята́ць, -бячу́, -бе́чаш, -бе́ча; -бе́чам, -бе́чаце, -бе́чуць; -бячы́; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Спяваць (пра ластавак, шчыглоў і некаторых птушак).
2. перан. Гаварыць хутка, безупынна (пра дзяцей, жанчын; разм., жарт.).
|| наз. шчэ́бет, -у, М -беце (да 1 знач.) і шчабята́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
докати́ть сов., в разн. знач. дакаці́ць;
докати́ть бо́чку до скла́да дакаці́ць бо́чку да скла́да;
бы́стро докати́ть до го́рода ху́тка дакаці́ць да го́рада;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Про́мець ’нябачная сіла, якая вельмі хутка рухаецца’: кінуцца на про́мець ’стрымгалоў’ (Нас.), про́міццю ’стрымгалоў, вельмі хутка, імгненна, з рэзкімі рухамі’ (бялын., Янк. Мат.; в.-дзв., Сл. ПЗБ). Гл. прамётная, апраме́тная; параўн. таксама прокмець (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Адша́стаць ’хутка адрэзаць’ (Касп.). Гл. абшастаць і шастаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́бавіцца, ‑баўлюся, ‑бавішся, ‑бавіцца; зак.
Разм. З вялікімі намаганнямі выбрацца адкуль‑н. — І не думай выходзіць у поле — згоніць ветрам з дарогі, абмарочыць, закруціць — не выбавішся з сумётаў і гурбаў. Сачанка. // перан. Выйсці з цяжкага становішча. Дыхаць [Слімак] пачаў хутка-хутка, як бы выбавіўшыся ад смяротнай небяспекі. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хуткаце́чны, ‑ая, ‑ае.
Які хутка цячэ (звычайна пра рэкі). Мост высокі, і з яго прыемна, нават трошкі страшнавата, наглядаць на хуткацечную ваду. Ракітны. // перан. Які хутка праходзіць, мінае. Праводжу, утароплены, плынь удаль. О, колькі ў сабе яна топіць і тоіць Хвілін хуткацечных пад покрывам хваль! Арочка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ды́мчаты, ‑ая, ‑ае.
Шараваты, колерам падобны на дым. Дымчатыя акуляры. □ Вецер хутка гнаў цёмна-сінія дымчатыя хмары. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
укамплектава́цца, ‑туецца; зак.
Стаць укамплектаваным. Палкоўнік, напэўна, зараз загадае ехаць за папаўненнем і танкамі, брыгада хутка ўкамплектуецца. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)