Плуто́н, ‑а, м.

1. Спец. Агульная назва розных глыбінных вывергнутых парод.

2. (з вялікай літары). Назва самай далёкай ад Сонца планеты сонечнай сістэмы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

слімако́вы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да слімака. Слімаковая ракавіна. □ Мінулі хмары, І сонца ўстала зноў, Жук хату слімакову Пакінуў і пайшоў. Танк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

асляпі́ць, асляплю́, асле́піш, асле́піць; асле́плены; зак., каго-што.

1. Зрабіць сляпым.

2. Часова прытупіць зрок святлом.

Яркае сонца асляпіла мяне.

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Пазбавіць здольнасці спакойна разважаць, дзейнічаць, разумець што-н.

Злосць асляпіла яго.

4. перан. Зрабіць моцнае ўражанне на каго-н.

Прыгажосць асляпіла нас.

|| незак. асляпля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. асляпле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пе́рад², прыназ. з Т.

1. На невялікай адлегласці ад пярэдняга боку чаго-н., насупраць каго-, чаго-н.

П. хатай.

2. За некаторы час да чаго-н.

П. захадам сонца.

3. Служыць для ўказання асобы, з’явы, у адносінах да якіх робіцца што-н.

Не адступаць п. цяжкасцямі.

4. У параўнанні з кім-, чым-н.

Чаго варты гэты конь п. тым ламавіком.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нагляда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. каго-што, за кім-чым, з дадан. сказам і без дап. Уважліва сачыць вачыма за кім-, чым-н.

Н. зацьменне сонца.

Н. за палётам буслоў.

2. за кім-чым. Вывучаць, даследаваць.

Н. за развіццём падзей, што адбываюцца ў грамадстве.

3. за кім-чым. Ажыццяўляць нагляд.

Н. за дзецьмі.

Н. за парадкам.

|| наз. нагляда́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

назіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. каго-што, за кім-чым, са злуч. «што» або «як». Уважліва сачыць вачыма за кім-, чым-н., не спускаць з вачэй.

Н. зацьменне сонца.

Н. за палётам птушкі.

2. каго-што. Вывучаць, даследаваць.

Н. развіццё клетак расліны.

3. за кім-чым. Ажыццяўляць нагляд за кім-, чым-н.

Н. за дзецьмі.

Н. за парадкам.

|| наз. назіра́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыгрэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; -э́ты; зак.

1. каго-што. Абагрэць крыху, злёгку або зверху.

Прыгрэла сонца.

2. перан., каго (што). Прылашчыўшы, прытуліць (у 2 знач.; разм.).

П. сірату.

Прыгрэць змяю (гадзюку) на сваіх грудзях (разм.) — зрабіць дабро чалавеку, які пасля адплачвае няўдзячнасцю.

|| незак. прыграва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. прыгрэ́ў, -рэ́ву, м. (да 1 знач.) і прыграва́нне, -я, н. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́бліснуць, ‑не; зак.

Паказацца, ярка засвяціўшыся, заззяўшы. Сонца выбліснула з-за хмары. □ Далёка ўперадзе паказаўся мост, потым з-за ўзгоркаў выбліснула шырокая рака. Алешка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́свеціць, ‑свеціць; зак.

Паказаўшыся адкуль‑н., пачаць свяціць; заззяць. Сонца высвецілася з-за хмар. □ Ужо і зоры высвецілі, а .. [Кастусь і Сымон] усё сядзелі і маўчалі. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аслі́ны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да асла. Аслінае мяса. □ Каб сонца засланіць — вушэй асліных мала. Крапіва. // перан. Такі, як у асла. Асліная ўпартасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)