цыкло́п, ‑а, м.
1. У грэчаскай міфалогіі — істота з адным вокам пасярэдзіне лба.
2. Дробная драпежная членістаногая жывёліна атрада весланогіх рачкоў.
[Ад грэч. kýklops — круглавокі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скапе́ц, -пца́, мн. -пцы́, -пцо́ў, м.
1. Чалавек або жывёліна, якія падвергліся кастрацыі.
2. Член рэлігійнай секты ў Расіі, што ўзнікла ў канцы 18 ст. і прапаведавала барацьбу з плоццю шляхам кастрацыі.
|| прым. скапе́цкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
суро́дзіч, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Сваяк, родзіч.
2. Чалавек, блізкі з кім-н. па паходжанні, нацыянальнай прыналежнасці, месцы нараджэння.
3. перан. Жывёліна або расліна, што належаць да аднаго роду.
Кошка і яе дзікія суродзічы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наса́ч, ‑а, м.
1. Разм. Чалавек з вялікім носам. // Птушка або жывёліна з вялікай дзюбай.
2. Малпа сямейства мартышкападобных з доўгім носам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асёл, асла, м.
1. Роднасная каню ўючная свойская жывёліна, звычайна шэрай афарбоўкі, з доўгімі вушамі.
2. Лаянк. Пра дурнога, тупога, упартага чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гепа́рд, ‑а, М ‑дзе, м.
Буйная драпежная жывёліна сямейства кашэчых (водзіцца ў пустынях Афрыкі і Паўднёва-Заходняй Азіі; у СССР — у Туркменіі).
[Фр. guépard.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
салама́ндра, ‑ы, ж.
1. Буйная хвастатая земнаводная жывёліна сямейства саламандравых. Гіганцкая саламандра. Плямістая саламандра.
2. У сярэдневяковых павер’ях і магіі — дух агню.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Траця́к ‘трэцяя частка чаго-небудзь, траціна’ (ТСБМ, Мат. Гом., Сл. ПЗБ, Шат.), ‘трэцяя частка надзелу зямлі (каля 1 га або 3 дзесяцін)’ (Сл. ПЗБ, Мат. Гом.), ‘чалавек, які меў трэцюю частку надзелу’ (карэліц., Шатал.), ‘трохгадовая жывёліна’ (Некр. і Байк., Касп., Сл. ПЗБ, Шат.), ‘трэці рой’ (Сцяшк. Сл.), ‘дзіцячая гульня, галоўная фігура ў гэтай гульні’ (Скарбы), трэця́к ‘трэцяя частка ўраджаю пры арэндзе зямлі’ (ТС, ПСл), трэця́ка, трэйця́ка, трэця́к ‘трохгадовая жывёліна’ (ТС), трацця́к (треццякъ) ‘тс’ (Нас.), трецця́к ‘тс’ (Растарг.), ст.-бел. третякъ, третьякъ ‘трохгадовая жывёліна’, ‘адзінка вымярэння сыпкіх рэчываў’, третяка ‘жывёліна трохгадовага ўзросту’ (ГСБМ). Суфіксальныя ўтварэнні ад *tretьjь, праславянскі характар сумніўны, магчыма, толькі для слоў са значэннем ‘трохгадовая жывёліна’, параўн. укр. третя́к, рус. третья́к, польск. trzeciak, серб. трѐћак і пад., у сувязі са старажытнай традыцыяй прынясення ў ахвяру якраз трохгадовай жывёлы (Тапароў, Этимология–1977, 11), або для слоў, звязаных з пчалярствам, параўн. значэнне ‘трэці рой’ у паўночных славян, акрамя беларускага укр. третя́к, польск. trzeciak ‘тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́дра, -ы, мн. -ы, -аў, ж.
1. Млекакормячая драпежная вадаплаўная жывёліна сямейства куніцавых, а таксама яе футра.
2. Пра злую няўжыўчывую жанчыну (разм., груб.).
|| прым. вы́дравы, -ая, -ае (да 1 знач.) і вы́дрын, -а (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тхор, тхара́, мн. тхары́, тхаро́ў, м.
1. Драпежная млекакормячая жывёліна сямейства куніцавых з каштоўным футрам.
2. Футра гэтай жывёліны.
|| прым. тхаро́вы, -ая, -ае (да 2 знач.) і тхары́ны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тхаровае футра.
Тхарыная нара.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)