Verbum

абаткну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., што.

1. Заткнуць чым-н. дзіркі, шчыліны і пад.

А. пазы мохам.

А. і засмаліць лодку.

2. Абгарадзіць што-н., абсадзіць што-н., наўтыкаўшы галінак або палак, абкружыць чым-н. уваткнутым.

А. галінкамі градку.

|| незак. абтыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

смы́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

1. што. Выскубваць кудзелю пры прадзенні.

С. кудзелю.

2. каго-што. Тузаць за што-н.

С. за рукаў.

3. Скубці, шчыпаць што-н.

С. цыбулю з вянка.

|| аднакр. смы́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| зак. насмы́каць, -аю, -аеш, -ае; -аны.

|| наз. смы́канне, -я, н.

спекулява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; незак.

1. чым і на чым. Займацца спекуляцыяй¹ (у 1 знач.)

С. дэфіцытнымі таварамі.

2. перан., на чым. Дзейнічаць, выкарыстоўваючы што-н. у карыслівых мэтах (неадабр.).

С. на даверы.

|| аднакр. спекульну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ (разм.).

|| наз. спекулява́нне, -я, н.

сяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. Ісці, рухацца (разм.).

С. упэўненым крокам.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Прасцірацца, даходзіць да якой-н. мяжы, узроўню і пад.

Раўніна сягае аж да ракі.

Мае думкі далёка сягаюць (перан.).

|| зак. сягну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, сегняце́, -ну́ць; -ні́?

уні́кнуць, -ну, -неш, -не; уні́к, -кла; зак.

1. чаго. Пазбегнуць, ухіліцца ад чаго-н.

У. аварыі.

У. лаянкі.

2. каго-чаго. Не пажадаць сустрэцца з кім-, чым-н.

У. сустрэчы.

3. у што. Удумацца, пастарацца зразумець сутнасць чаго-н.

У. у змест прачытанага.

|| незак. уніка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

упамяну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -нёны і -ну́ты; зак., каго-што, пра каго-што, аб кім-чым або са злуч. «што».

Назваць, закрануць мімаходам у размове, пры пералічэнні.

У. чыё-н. імя.

У. пра даўняе здарэнне.

|| незак. упаміна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; наз. упаміна́нне, -я, н.

фы́ркаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. 3 шумам выпускаць паветра з ноздраў.

Конь фыркае.

2. 3 шумам, з перарывамі выпускаць газ, пару і пад.

Кран фыркае.

3. перан. Выказваць незадаволенасць чым-н. (разм.).

Усім незадаволены, на ўсіх фыркае.

|| аднакр. фы́ркнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. фы́рканне, -я, н.

чэ́знуць, -ну, -неш, -не; чэз, -зла; -ні; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Станавіцца чэзлым (у 1 знач.).

Ад засухі чэзла ўсё на полі.

2. Губляць здароўе, сілы.

Хлопчык чэз на вачах.

3. Станавіцца менш выразным, змяншацца, прападаць.

На світанні зоркі на небе чэзлі, станавіліся нябачнымі.

шу́хнуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак. (разм.).

1. Адным прыёмам зрабіць што-н.

Ш. вады на агонь.

Шухнуў вобземлю (паваліўся).

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Хутка абваліцца, спаўзці, з’ехаць уніз.

Зямля шухнула ў яму.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Нечакана настаць, надысці.

Шухнула пацяпленне.