самаду́рства, ‑а, н.

Характар дзеянняў, паводзіны самадура. [Лемяшэвіч] не сумняваўся, што сакратар абкома, які прысутнічаў пры яго размове з Бародкам на лузе, адразу зразумее, чым абумоўлены яго перавод, абурыцца і спыніць гэтае самадурства. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спяка́нне, ‑я, н.

Спец.

1. Шчыльнае злучэнне асобных часцінак цвёрдага рэчыва пры высокай тэмпературы. Спяканне тарфяных пластоў.

2. Працэс атрымання цвёрдых і порыстых кавалкаў з дробных, парашкападобных або пылападобных матэрыялаў; агламерацыя. Спяканне баксітаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ссука́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад ссукаць.

2. у знач. прым. Звіты, скручаны з некалькіх нітак у адну. Ссуканая пража.

3. у знач. прым. Зрасходаваны пры суканні. Ссуканы клубок. Ссуканая ручайка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

субліма́цыя, ‑і, ж.

1. У хіміі — пераход рэчыва пры награванні з цвёрдага стану непасрэдна ў газападобны, мінаючы вадкі.

2. У метэаралогіі — пераход вадзяной пары ў атмасферы непасрэдна ў цвёрды стан, мінаючы вадкую фазу.

[Ад лац. sublimare — высока паднімаць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сыро́ватка, ‑і, ДМ ‑тцы, ж.

Вадкасць, якая атрымліваецца пры адтопліванні, адстойванні кіслага малака. [Стасечка:] — Тут з аднаго малака можна добра жыць людзям. Рабі сыры, збівай масла, а маслёнкай і сыроваткай свіней кармі. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трансфармава́ць, ‑мую, ‑муеш, ‑муе; зак. і незак., што.

1. Спец. Пераўтварыць (пераўтвараць) пераменны ток пры дапамозе трансфарматара. Трансфармаваць ток для асвятляльнай сеткі.

2. Кніжн. Пераўтварыць (пераўтвараць), відазмяніць (відазмяняць). Трансфармаваць атамную энергію ў электрычную.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трохко́лерны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае ў сваёй афарбоўцы тры колеры або які складаецца з трох частак розных колераў. Трохколерны сцяг.

2. Спец. Які ўзнаўляе шматколерны адбітак пры дапамозе трох колераў. Трохколерная фатаграфія.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

турбі́нны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да турбіны. Турбінныя лопасці. Турбінны завод. □ І сёння забурліла Рэчка Моўчадзь. Турбінны гул Здалёк цяпер чуваць. Шымук. // Які дзейнічае, працуе пры дапамозе турбіны. Турбінная помпа. Турбінны паравоз.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шля́хам, прыназ. з Р.

З дапамогай, пры дапамозе. З’езд [Саветаў] абавязаў Паркамзем узмацніць падрыхтоўку кадраў для сельскай гаспадаркі шляхам арганізацыі курсаў. «Весці». Некалькі назоўнікаў агульнага роду ўтворана шляхам словаскладання: кніганоша, лежабока, пустамеля, самавучка. Граматыка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

экза́рх, ‑а, м.

Гіст.

1. Галава жрацоў пры храме ў старажытнай Грэцыі.

2. Гіст. Намеснік імператара ў якой‑н. вобласці Візантыйскай імперыі.

3. У праваслаўнай царкве — галава асобнай царкоўнай вобласці ці самастойнай царквы.

[Грэч. éxarchos — галава, начальнік, намеснік.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)