цёмнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць цёмнага (у 5 знач.); адсталасць, бескультурнасць. Узрушыла жанчыну рэвалюцыя, абудзіла яе, але цяжка яшчэ навесці яе па шляху да лепшага жыцця. Шмат перашкод яшчэ: непісьменнасць, царква, якая цяпер толькі й трымаецца на цёмнасці жаночай. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

курно́сы, ‑ая, ‑ае.

Разм.

1. Кароткі і задзёрты (пра нос). Здаецца, і нос у яе быў раней курносы. Цяпер ён выцягнуўся. Сабаленка.

2. З кароткім і задзёртым носам. Курносае дзіця. □ Яшчэ маці не купіла Чаравічак — ходзіць босай, Яшчэ добра не аджыла Ад вяснушак твар курносы. Танк. / у знач. наз. курно́сы, ‑ага, м.; курно́сая, ‑ай, ж. — А ты, Курносая, падрастай, а то яшчэ так і застанешся недаросткам. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пазбіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. каго-што. Сабраць, сканцэнтраваць у адным месцы ўсіх, многіх ці ўсё, многае.

П. людзей на сход.

2. што. Падабраць, падняць усё тое, што ўпала, рассыпалася і пад.; падабраўшы, скласці ў адно месца ўсё, многае.

П. рассыпаны гарох.

П. галлё ў кучы.

3. што. Скласці, саставіць з розных частак многа чаго-н.

П. станкі.

4. што і чаго. Збіраць што-н. на працягу якога-н. часу.

Пазбіраем яшчэ з гадзіну грыбы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ра́ніцай і раніцо́й, прысл.

У ранішні час, ранішняй парою. Раніцай .. [Тварыцкага] пабудзіў гаспадар. Чорны. Раніцай .. [Алёшка] валокся з санкамі на станцыю і адтуль цягнуў да казармаў цяжкія чамаданы. Брыль. А раніцой, яшчэ сонца не ўзышло — было яшчэ цёмна, пабудзіў Павел Міколку. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

узво́дны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да ўзвода ​1, камандуе ўзводам. Узводны камандзір.

2. у знач. наз. узво́дны, ‑ага, м. Камандзір узвода ​1. Яшчэ ротны аддаваў загад узводным, яшчэ вылучалі дазоры, а стомленыя салдаты, расклаўшы шынялі, клаліся на мураву. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

когда́-то нареч.

1. (в прошлом) не́калі, калі́сьці, калі́сь;

2. (в будущем) калі́, калі́ там, калі́ гэ́та;

когда́-то он ещё прие́дет калі́ (калі́ там) ён яшчэ́ прые́дзе.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сложи́ться​I сов. скла́сціся; (создаться) ствары́цца; (сформироваться) сфармірава́цца;

обстоя́тельства сложи́лись благоприя́тно абста́віны скла́ліся спрыя́льна;

у него́ ещё не сложи́лся хара́ктер у яго́ яшчэ́ не скла́ўся (не сфармірава́ўся) хара́ктар.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

я́годка в разн. знач. я́гадка, -кі ж.;

◊

э́то цвето́чки, а я́годки впереди́ погов. гэ́та яшчэ́ краса́ (цвет), а я́гадкі бу́дуць; гэ́та то́лькі пачы́нка, а бу́дзе й цэ́лая аўчы́нка.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

віднава́та, безас. у знач. вык.

Не зусім цёмна, крыху відно. Угары было яшчэ віднавата. Мурашка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́шай, прысл.

Тое, што і вышэй. Дык ідзі ж, мая краіна,.. Яшчэ вышай, далей. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)