маналі́т, ‑а, М ‑ліце, м.

1. Суцэльная каменная глыба. // Прадмет, высечаны з суцэльнага каменя.

2. У глебазнаўстве — кавалак глебы з непарушаным структурным складам, які паказвае будову глебы ў вертыкальным разрэзе.

[Ад грэч. mónos — адзін і líthos — камень.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

старча́к, ‑а, м.

1. Палка, тонкі кол, уваткнутыя ў зямлю. Узбіцца на старчак.

2. Прадмет, які стаіць старчма. З возера — чым далей, тым больш — паказваюцца наверх нейкія чорныя старчакі. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Паку́нак ’прадмет або некалькі прадметаў, загорнутых у адзін пакет’ (ТСБМ, Гарэц., Др.-Падб., Яруш., Шат., Сл. ПЗБ). З польск. pakunek ’тс’ (Гіст. лекс., 260).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пато́пічы ’багна’ (пух., Сл. ПЗБ). Да па‑тапіць < тапіць/ тануць (гл.). Аб суфіксе ‑іч‑ са значэннем ’прадмет — вынік дзеяння’ гл. Сцяцко, Афікс. наз., 45.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прыродазна́ўства ’вывучэнне прыроды як прадмет заняткаў’ (ТСБМ, Байк. і Некр.). Кюнэ (Poln., 90) лічыць запазычаннем з польск. przyrodoznawstwo ’тс’ у супрацьпастаўленні рус. естествознание ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

фарту́х, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Прадмет адзення пэўнага крою, які надзяваюць спераду на вопратку, каб засцерагчы яе ад забруджвання.

2. Чахол, рознага роду покрыва для машын, тэхнічных прыстасаванняў і пад. (спец.).

|| памянш. фартушо́к, -шка́, мн. -шкі́, -шко́ў, м. (да 1 знач.).

|| прым. фартухо́вы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

плі́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.

1. гл. пліта.

2. Невялікі плоскі чатырохвугольны прадмет.

П. шакаладу.

3. зб. Абліцовачны матэрыял такой формы.

Кафельная п.

4. Электрычны пераносны награвальны прыбор для прыгатавання ежы.

Спіраль для пліткі.

|| прым. плі́тачны, -ая, -ае (да 2—4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рэ́дкасць, -і, ж.

1. гл. рэдкі.

2. Рэдкая з’ява.

Жывыя кветкі на Поўначы — вялікая р.

3. Рэдкі прадмет, музейная, антыкварная рэч.

Бібліяграфічная р.

Калекцыя рэдкасцей.

◊

На рэдкасць — аб кім-, чым-н. выключным, рэдкім.

Дні стаялі на рэдкасць халодныя.

Не рэдкасць — звычайна, часта бывае.

Такія выпадкі — не рэдкасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нішто́¹, нічо́га, нічо́му, нішто́, нічы́м, ні аб чым; займ. адмоўны.

1. Ні адзін прадмет, ніякая з’ява, ніякая справа.

Яго н. не цікавіць. 2. у знач. наз. нішто́, нескл., н. Пра каго-, што-н., хто (што) нічога сабой не ўяўляе, не мае ніякай цаны. Ператварыцца ў н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

экзэмпля́р, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Асобная адзінка, асобны прадмет з шэрага падобных.

Два экзэмпляры газеты.

Рэдкія экзэмпляры паштовых марак.

2. перан. Тое, што і тып (у 5 знач.; разм., жарт.).

○

Сігнальны экзэмпляр — першы друкаваны экзэмпляр, які з’яўляецца ўзорам для ўсіх іншых экзэмпляраў пэўнага выдання.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)