прымеркава́ць, ‑мяркую, ‑мяркуеш, ‑мяркуе; зак.
1. што. Прыстасаваць да чаго‑н. (у часе, тэрміне). Прымеркаваць выданне кнігі да юбілею. Прымеркаваць адкрыццё клуба да свята.
2. Прыйсці ў патрэбны момант; трапіць у час. Прымеркаваў к самаму абеду.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кнігано́ша, ‑ы, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑ы, Т ‑ай, ж.
1. Прадавец кніг уразнос.
2. Бібліятэкар або грамадскі распаўсюджвальнік, які разносіць кнігі па дамах. Кніганоша стаў жаданым госцем у кожнай хаце. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
яго́,
1. Р і В склон ад асабовых займеннікаў ён і яно. Вера разумела яго [Сымона] і спачувала яму. Зарэцкі.
2. У значэнні прыналежнага займенніка: які належыць яму. Яго сям’я. Яго кнігі. □ Яго [Навасада] мары ўвачавідкі ажыццяўляліся. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абрэ́з м., в разн. знач. обре́з;
а. кні́гі — обре́з кни́ги;
страля́ць з ~за — стреля́ть из обре́за;
◊ у а. — в обре́з
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
маке́т, ‑а, М ‑кеце, м.
Узор, схема чаго‑н., звычайна ў паменшаным выглядзе; мадэль. У кутку на тумбачцы пабліскваў макет рэактыўнага рухавіка. Алешка. // У паліграфіі — папярэдні ўзор, пробны экземпляр кнігі, газеты і пад. Макет святочнага нумара газеты.
[Фр. maquette ад іт. macchietta— накід.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазайма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1. што. Запоўніць сабою ўсё, многае або ўзяць у сваё карыстанне ўсё, многае.
Кнігі пазаймалі ўсе паліцы.
2. што. Захапіць якую-н. прастору, нейкую колькасць чаго-н.
Турысты пазаймалі ўсе летнія домікі.
3. каго. Ахапіўшы, пагнаць куды-н. усіх, многіх.
П. кароў у статак.
4. каго (што). Заняць каго-н. чым-н. некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кні́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.
1. гл. кніга.
2. У складзе назвы некаторых дакументаў у выглядзе сшытых разам лісткоў з тэкстам і месцам для афіцыйных запісаў.
Працоўная к.
3. Асобны нумар тоўстага часопіса.
Сакавіцкая к. часопіса «Полымя».
4. Адзін з чатырох аддзелаў страўніка жвачных жывёл, слізістая абалонка якога ўтварае складкі, падобныя на лісты паўразгорнутай кнігі (спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разары́цца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
1. Страціць сваю маёмасць, багацце; збяднець. [Рамізнік:] — Я гандляваў селядцамі, балыком, пане. Потым, як гэты Даўгавус адкрыў яшчэ і гастраном, усе мы разарыліся. Лупсякоў.
2. Разм. Патраціць на што‑н. грошы. Разарыцца на кнігі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бібліятэ́ка, ‑і, ДМ ‑тэцы, ж.
1. Падабраны пэўным чынам збор кніг, які з’яўляецца прыватнай або грамадскай уласнасцю. Класная бібліятэка. □ Кніг з сабой [Валерый] захапіў мала, усе даўно перачытаў, а ў прарабавай бібліятэцы толькі тэхнічныя даведнікі і падручнікі. Б. Стральцоў. У дзедавай бібліятэцы я натрапіў на зборы легенд і казак. Бядуля. // Назва серыі кніг, блізкіх па тыпу або прызначаных для пэўнай катэгорыі чытачоў. Бібліятэка настаўніка. Бібліятэка паэта.
2. Установа, якая збірае і захоўвае кнігі і іншыя друкаваныя і рукапісныя творы, прапагандуе і выдае кнігі чытачам. Гарадская бібліятэка. Публічная бібліятэка. Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна. □ І цяпер нікога з хлопцаў у пакоі не было: хто пайшоў у бібліятэку, хто ў кіно. Шахавец. // Будынак названай установы; пакой, у якім захоўваюцца кнігі.
•••
Бібліятэка-чытальня — бібліятэка з залай для чытання, якая абслугоўвае масавага чытача.
Бібліятэка-перасоўка — бібліятэка, якая перыядычна мяняе сваё месцазнаходжанне.
[Грэч. biblíon — кніга і thēkē — сховішча.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́драцца сов.
1. вы́рваться, вы́драться;
з кні́гі вы́драўся ліст — из кни́ги вы́рвался (вы́дрался) лист;
2. разг. (из чащи и т.п.) вы́браться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)