засты́нуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Тое, што і застыць (у 3 знач.). Мне нельга застынуць, Мне нельга загінуць. Зіма — гэта ветразь бялюткі. Вярба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расплю́снуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., што.
Разм. Раскрыць, расплюшчыць 1. Сідар расплюснуў вочы і здзівіўся: цяпер ён быў у прасторнай сялянскай хаце. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
захалану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Абл. Замерці, пахаладзець. У Паходні аж сэрца захаланула ад радаснай нечаканасці. Хадкевіч. / у безас. ужыв. Ад радасці ў Рудзянкі аж захаланула ў грудзях. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прані́кнуць, -ну, -неш, -не; -нік, -кла; -ні; зак., у што.
1. Трапіць, прабрацца куды-н. усярэдзіну, дасягнуць чаго-н.
Святло пранікла ў пакой.
П. у хату.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Распаўсюдзіцца дзе-н., трапіўшы куды-н., стаць вядомым.
Звесткі праніклі ў друк.
3. Зразумець, разгадаць, углыбіўшыся, унікшы ў што-н.
П. у псіхалогію чалавека.
|| незак. праніка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. пранікне́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сказану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., што і без дап.
Разм. Сказаць што‑н. нечаканае, часам недарэчнае, грубае і пад. Пераходаў аж уздрыгануўся ад нечаканасці, — ну і сказанула бабка. Краўчанка. Дагнаўшы жанчыну, Іван глянуў ёй у твар, .. і сказануў, што першае ўзбрыло на язык: — Куды, бабка, тэпаеш? Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гля́нуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; заг. глянь; зак.
Аднакр. да глядзець (у 1, 3 і 5 знач.).
•••
Глянуць свежым вокам — паглядзець што‑н. іншаму чалавеку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хіхі́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак. і аднакр.
Абазвацца смяшком. Хтось у натоўпе хіхікнуў, але на яго цыкнулі кабеты і ён адразу ж змоўк. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зго́да ж.
1. в разн. знач. согла́сие ср.;
даць ~ду — дать согла́сие;
узае́мная з. — взаи́мное согла́сие;
жыць у ~дзе — жить в согла́сии;
2. в знач. сказ., разг. идёт;
ну, з.? — ну, идёт?;
◊ маўча́нне — знак ~ды — посл. молча́ние — знак согла́сия
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зго́да, -ы, ДМ -дзе, ж.
1. Станоўчы адказ, дазвол на што-н.
Даць згоду на што-н. З чыёй-н. згоды.
Маўчанне — знак згоды (прыказка).
2. Аднадумнасць, агульнасць пунктаў гледжання.
Прыйсці да згоды.
3. Сяброўскія адносіны, аднадушнасць.
Жыць у згодзе.
4. безас., у знач. вык. Дамовіліся, пярэчанняў няма.
Ну, што, з.? Едзем разам?
◊
У згодзе з чым (кніжн.) — тое, што і ў адпаведнасці з чым-н.
Дзейнічаць у згодзе з прынятым рашэннем.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нячы́шчаны, ‑ая, ‑ае.
1. Брудны, пакрыты пылам, граззю. — Ну, ну, адвяжыся, гультай... Вунь стрэлкі нячышчаныя, а ён бадзяецца дзе. Лынькоў.
2. Пакрыты лускою, з лушпінамі. Толькі крывілася [дзяўчына], што рыба была нячышчаная, у попеле, без солі ды без хлеба. Маўр. Што варылі? Цяжка было разабраць: бульбу, бручку, буракі — усё нячышчанае. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)