разбо́йнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Займацца разбоем, грабяжамі. Пасля даследавання забойства схіляюся к таму, што бандыт Гусак разбойнічаў адзін. Пестрак.
2. Займацца гвалтам, прымяняць сілу для дасягнення чаго‑н. — Не разбойнічай! Тое бяры, што даю табе, а сілай не дам браць, людзей клікаць буду. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
насе́сці, -ся́ду, -ся́дзеш, -ся́дзе; насе́ў, -се́ла; нася́дзь; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сесці куды-н., на што-н. у вялікай колькасці.
У вагон насела многа людзей.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Асядаючы на чым-н., пакрыць сабою.
Насеў пыл.
3. на каго (што). Напаўшы, наваліцца з сілай.
Удвух населі на аднаго.
4. перан., на каго (што). Звярнуцца з настойлівымі просьбамі, патрабаваннямі (разм.).
|| незак. насяда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сце́нка¹, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.
1. гл. сцяна.
2. Бок якога-н. пустога прадмета; абалонка якога-н. унутранага органа, поласці.
С. шафы.
С. страўніка.
3. перан. Шчыльны, самкнуты рад байцоў у кулачнай бойцы.
С. кінулася на сценку.
4. Прадмет мэблі ў выглядзе шырокай на ўсю сцяну шафы са шматлікімі секцыямі разнастайнага прызначэння (разм.).
Старамодная с.
◊
Паставіць да сценкі (разм.) — расстраляць.
Прыперці да сценкі каго (разм.) — сілай прымусіць зрабіць што-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ве́дзьма, ‑ы, ж.
1. У народных павер’ях — жанчына, якая водзіцца з «нячыстай сілай»; злая чараўніца. Пачуў Ахрэм голас, азірнуўся: гоніцца за ім нейкая не то русалка, не то ведзьма. Якімовіч. Удаву Сымоніху ўсе завуць ведзьмай за тое, што яна шэпча і шэпча. Бядуля.
2. Лаянк. Злая, сварлівая жанчына.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заваява́ць, ‑ваюю, ‑ваюеш, ‑ваюе; зак., каго-што.
1. Пакарыць, захапіць узброенай сілай. Прыйшлі белыя, заваявалі гэту зямлю, зрабілі неграў рабамі. Шамякін.
2. перан. Дамагчыся чаго‑н., здабыць што‑н. настойлівасцю, барацьбой і пад. Заваяваць свабоду. Заваяваць аўтарытэт. Заваяваць званне брыгады камуністычнай працы. // Прывабіць, прыцягнуць да сябе. Заваяваць сэрца дзяўчыны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разво́ддзе, ‑я, н.
Веснавая вада, вясенні разліў. Часамі на перавалах, дзе разводдзе бушавала з нястрыманаю сілай і кідала лодку, як трэску, прыходзілася налягаць на вясло, каб выбрацца з небяспечных віроў. Колас. — Разводдзе зрабіла гэты лес востравам, на якім павінны ратавацца ўсе жывёлы, што жывуць у гэтых мясцінах. Маўр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самацёкам, прысл.
1. Сілай свайго цяжару (пра рух вадкасці і сыпкіх рэчываў). Вада па трубах ідзе самацёкам.
2. перан. Само сабой, стыхійна, неарганізавана. Хаця апошняя масавая сцэна характарызуе рыбакоў як палітычна свядомы калектыў, аднак было б наіўнасцю думаць, што далейшая дзейнасць гэтага калектыву можа ісці самацёкам. У. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спалучы́цца, ‑лучуся, ‑лучышся, ‑лучыцца; зак.
Аб’яднацца ва ўзаемнай адпаведнасці, гармоніі; злучыцца адначасова; сумясціцца. У творах Дастаеўскага спалучыліся з выключнай сілай праніклівы псіхалагізм, інтэлектуальная глыбіня мысліцеля і страснасць публіцыста. «ЛіМ». Аповесць «Першае каханне» [А. Марціновіча] цікавая перш за ўсё тым, што ў ёй своеасабліва спалучыліся ваенная тэма і сучаснае жыццё. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трэ́снуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак., чым і без дап.
Разм. Моцна стукнуцца, ударыцца. Той [швед] трэснуўся ў калідоры галавой аб сценку ды неўзабаве пасля гэтага кінуў хадзіць у школу. Кулакоўскі. [Мужчына] падчапіў нагой тачку і з сілай, разлічана шпурнуў яе ў дуб, аб які яна трэснулася і развалілася на часткі. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зноў, ізноў, занава, нанова, нанава, болей, больш, яшчэ раз, другі раз, спачатку; зноўку (разм.) □ з новай сілай
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)