Ґе́раш ’дэраш (масць каня)’ (Сл. паўн.-зах.) Гл. дэ́раш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пот / у каня: мыла (перан.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Трыно́жыць ‘звязваць пярэднія ногі каня з адной задняй’ (ТСБМ, Шат., Янк. 2, Байк. і Некр., Юрч. СНЛ), ‘путаць каня так, каб тры нагі былі свабодныя, а да чацвёртай была прывязана вуздэчка’ (Нас.). Параўн. рус. трено́жить ‘путаць коней трыногай’, ст.-польск. trnożyć, trynożyć ‘путаць (каня)’ (XV ст.), суч. польск. trynożyć ‘злучаць путам ногі наўскос’. Утворана ад тры ‘тры’ і нага ‘нага’ (Фасмер, 4, 98; Брукнер, 579).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
распрэ́гчы, ‑прагу, ‑пражэш, ‑пражэ; ‑пражом, ‑пражаце, ‑прагуць; пр. распрог, ‑прагла і ‑прагла, ‑прагла і ‑прагло; заг. распражы; зак., каго-што.
Вызваліць ад вупражы, выпрагчы. [Алтар:] — А каня ты распрог? [Марыніч:] — Распрог. Хамут кінуў у сенцах. Чарнышэвіч. Не паспеў дзед распрэгчы каня, як на падворку спынілася яшчэ адна падвода. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Псёлька, псёлечка ’ласкавы зварот да каня’ (Нас.), псёлька ’маленькае жарабя’ (Шат.), псёль‑псёль! ’падзыўныя для жарабяці’ (Шат.). Рус. смал. псёлька ласк. ’падзыўное слова для каня’, псёля ’тс’, псель, псёль ’падзыўныя словы для коней’. Гл. псе-псе-псе.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ваўкарэ́з, ‑а, м.
1. Тое, што і ваўкадаў.
2. Разм. Ужываецца як лаянкавае слова ў дачыненні да сабакі, каня.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каню́х, ‑а, м.
Абл. Каня, канюк. Ад спякоты крычыць, аж: заходзіцца, канюх, — просіць піць: сасмяг там пад сонцам. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мане́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; незак., каго.
1. Спец. Аб’язджаць (каня) на правілах манежнай язды.
2. перан. Разм. Мучыць, таміць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нахво́снік, ‑а, м.
Частка вупражы — рэмень, які ідзе па спіне каня ад сядла або падсядзёлка і праходзіць пад хвастом.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падбаро́днік, ‑а, м.
1. Раменьчык вуздэчкі пад ніжняй губою каня.
2. Пласцінка на скрыпцы, якая дапамагае падтрымліваць інструмент падбародкам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)