матэрыялі́ст, ‑а, М ‑сце, м.
1. Паслядоўнік філасофскага матэрыялізму.
2. Разм. Чалавек, які вузка практычна адносіцца да рэчаіснасці і адмаўляе ўсё ідэальнае, узвышанае. // Той, хто падыходзіць да ўсяго з пункту гледжання матэрыяльных выгад для сябе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пага́рдлівы, ‑ая, ‑ае.
Які адносіцца з пагардай да каго‑, чаго‑н. [Паны] пагардлівыя да ніжэйшых за сябе. Навуменка. // Які выражае, утрымлівае ў сабе пагарду да каго‑, чаго‑н. Пагардлівыя словы. □ Амерыканец глядзеў з пагардлівай усмешкай. Маўр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сво́йскі, -ая, -ае.
1. Не дзікі, выгадаваны чалавекам (пра жывёл, птушак).
С. конь.
Свойскія качкі.
2. Спакойны, не брыклівы.
Свойскае жарабя.
Свойскія ласяняты.
3. Не куплёны, выраблены дома, прыгатаваны ў хатніх умовах.
Свойскай работы ніткі.
4. Пра чалавека: які спагадліва, па-таварыску адносіцца да людзей (разм.).
С. сусед.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
міры́цца, міру́ся, мі́рышся, мі́рыцца; незак.
1. з кім і без дап. Спыняць сварку, варожыя адносіны, пачынаць жыць у згодзе.
2. з чым. Цярпіма адносіцца да чаго-н.
М. са сваім становішчам.
|| зак. паміры́цца, -міру́ся, -мі́рышся, -мі́рыцца (да 1 знач.) і прыміры́цца, -міру́ся, -мі́рышся, -мі́рыцца; наз. прымірэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Вірадаваць ’перабіраць, грэбаваць, капрызіць’ (КТС). Этымалагічна адносіцца да верадзіць (гл.). Гл. таксама віры́дуваць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паша́на ж., мн. нет почёт м.; почте́ние ср., почти́тельность;
адно́сіцца з ~най — относи́ться с почте́нием (почти́тельностью);
◊ быць (не) у ~не — быть (не) в почёте;
п. і пава́га — почёт и уваже́ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
неабыя́кавы, ‑ая, ‑ае.
1. Які адносіцца з цікавасцю да каго‑, чаго‑н. Старшыня неабыякавы быў да тэхнікі. Гурскі.
2. Які адчувае сімпатыю, любоў да каго‑н. [Мая] ведала, угадвала жаночым чуццём, што Сцяпан неабыякавы да яе. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патура́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Паблажліва, нястрога адносіцца да каго‑, чаго‑н., рабіць паблажку каму‑, чаму‑н. Змалку песцілі хлапчука, а потым патуралі яго свавольству. Гроднеў. — Але я ніколі, — голас Апейкі пацвярдзеў, — не патураў ворагу. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фармалі́ст, ‑а, М ‑сце, м.
1. Той, хто фармальна, на шкоду справе, адносіцца да чаго‑н. [Шыковіч:] — І гэтыя дакументы вы баяліся паказаць мне? Ва ўсіх інстанцыях узгаднілі? Фармалісты! Шамякін.
2. Паслядоўнік фармалізму (у 1, 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Разбырэ́ць ’стаць разбэшчаным, свавольным, непаслухмяным’, ’абыякава адносіцца да справы’ (бялын., Янк. 3.). Няясна. Магчыма, з разбыдрэ́ць ’распесціцца’ (глыб., ЖНС), гл. разбудрыць, у сувязі з дээтымалагізацыяй зыходнага развыдрэ́ць ’зрабіцца смелым, дзёрзкім’ (Нас.). Для значэння ’абыякава адносіцца да справы’ не выключаны ўплыў абы́раць ’прывыкнуць да дрэнных абставін’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)