Verbum

адду́шына, -ы, мн. -ы, -шын, ж.

1. Адтуліна для выхаду паветра, дыму і пад.

А. ў печы.

2. перан. Тое, што дае выхад чаму-н. (пачуццям, настрою і пад.).

Знайсці аддушыну ў гутарках з блізкім чалавекам.

адмалява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; -лява́ны; зак., каго-што (разм.).

1. Старанна намаляваць што-н. (алеем, фарбамі).

2. Размаляваць, пафарбаваць, упрыгожыць.

А. хату.

3. Скончыць займацца маляваннем.

Ён сваё ўжо адмаляваў.

4. перан. Вобразна апісаць, абмаляваць.

аздараві́ць, -раўлю́, -ро́віш, -ро́віць; -ро́ўлены; зак., што.

1. Палепшыць стан здароўя каго-н., зрабіць здаровым.

А. мясцовасць.

2. перан. Палепшыць, прывесці ў норму.

А. мікраклімат у калектыве.

|| незак. аздараўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. аздараўле́нне, -я, н.

аксіёма, -ы, мн. -ы, -сіём, ж.

Палажэнне, якое не патрабуе доказу і прымаецца ў якасці зыходнага прынцыпу якой-н. тэорыі (спец.), а таксама (перан.) наогул палажэнне, якое прымаецца без доказу; бясспрэчная ісціна.

|| прым. аксіяматы́чны, -ая, -ае.

абрысава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны; зак.

1. што. Абвесці рысай, абчарціць.

2. перан., каго-што. Ахарактарызаваць, апісаць.

А. сітуацыю.

|| незак. абрысо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абрысо́ўка, -і, ДМ -со́ўцы, ж. і абрысо́ўванне, -я, н.

абсмакта́ць, -макчу́, -мо́кчаш, -мо́кча; -макчы́; -макта́ны; зак., што.

1. Пасмактаць з усіх бакоў.

А. цукерку.

2. перан. Усебакова вывучыць, абдумаць; смакуючы, падрабязна расказаць аб чым-н. (разм.).

А. усё да дробязей.

|| незак. абсмо́ктваць, -аю, -аеш, -ае.

удзя́чны, -ая, -ае.

1. Які адчувае, выказвае ўдзячнасць або прасякнуты ўдзячнасцю.

У. чытач.

Я вам вельмі ў. за дапамогу.

У. позірк.

2. перан. Які абяцае добрыя вынікі, плён, які можа апраўдаць затрачаныя сілы, сродкі.

Удзячная праца.

укусі́ць, -ушу́, -у́сіш, -у́сіць; -у́шаны; зак., каго-што.

Ухапіўшы, праткнуўшы зубамі (ці праткнуўшы джалам), раніць.

Сабака ўкусіў за руку.

Якая муха яго ўкусіла? (перан.: што з ім, чым ён незадаволены?; разм., жарт.).

|| наз. уку́с, -у, м.

ушчамі́цца, -чамлю́ся, -чэ́мішся, -чэ́міцца; зак., у што.

Аказацца заціснутым, зашчэмленым з двух бакоў.

Парася ўшчамілася ў плот.

У. ў пастку (таксама перан.: апынуцца ў цяжкім становішчы).

|| незак. ушчамля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца і ушчэ́млівацца, -аюся, -аешся, -аецца.

цэйтно́т, -у, М -но́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Недахоп часу на абдумванне чарговых хадоў (пры гульні ў шашкі, шахматы; спец.).

2. перан. Востры недахоп часу ў якой-н. справе.

Пастаянны ц.

|| прым. цэйтно́тны, -ая, -ае.