гад, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. звычайна мн. Жывёла сямейства паўзуноў (змяя, гадзюка і пад.).

2. перан. Агідны чалавек, гадзіна (у 2 знач.; пагард.).

Фашысцкія гады.

|| прым. га́дскі, -ая, -ае (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гадзю́ка, -і, ДМ -дзю́цы, мн. -і, -дзю́к, ж.

1. Ядавітая змяя з чорнай зігзагападобнай паласой уздоўж спіны.

2. перан. Пра небяспечнага, шкоднага чалавека (разм., лаянк.).

Не жанчына, а г.

|| прым. гадзю́чы, -ая, -ае.

Гадзючая скура.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гні́сці і гніць, гнію́, гніе́ш, гніе́; гніём, гніяце́, гнію́ць; гніў, гніла́, -ло́; незак.

1. Станавіцца гнілым пад уздзеяннем мікраарганізмаў.

Сена гніе.

2. перан. Цяжка жыць, гібець.

Г. у акопах.

|| зак. згні́сці і згніць, -гнію́, -гніе́ш, -гніе́.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дыфіра́мб, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. У старажытных грэкаў: урачыстая харавая песня ў гонар бога Дыяніса.

2. перан. Перабольшаная пахвала; усхваленне.

Спяваць дыфірамбы каму-, чаму-н.

|| прым. дыфірамбі́чны, -ая, -ае.

Дыфірамбічныя вершы (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

напатка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што.

1. Ідучы або едучы, сустрэць каго-н., натрапіць на каго-, што-н.

Н. воўка.

2. перан. Здарыцца, спасцігнуць (пра бяду, няшчасце і пад.).

Пад старасць яго напаткала гора.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

насто́й, -ю, мн. -і, -яў, м.

1. Вадкасць, якая змяшчае выцяжку з расліннага або жывёльнага рэчыва.

Н. ліпавага цвету.

2. перан. Густы пах якога-н. рэчыва (раслін, ягад і пад.).

Верасовы н.

|| прым. насто́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

няве́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; незак., каго-што.

1. Наносячы фізічныя пашкоджанні, калечыць каго-н.; ламаць што-н.

Н. твар.

2. перан. Рабіць дрэнны ўплыў на каго-н.; псаваць.

Н. душы людзей.

|| наз. няве́чанне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падкава́ць, -кую́, -куе́ш, -куе́; -куём, -куяце́, -кую́ць; -ку́й; -кава́ны; зак.

1. гл. каваць.

2. перан., каго (што) (звычайна у форме дзеепрым.). Падрыхтаваць, даць каму-н. запас неабходных ведаў, звестак (разм.).

Чалавек, добра падкаваны ў сваёй галіне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падлама́ць, -ламлю́, -ло́міш, -ло́міць; -ламі́; -лама́ны; зак.

1. што. Надламаць знізу.

П. ножку крэсла.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., каго-што. Пазбавіць сілы, волі.

Яе моцна падламала хвароба.

|| незак. падло́мліваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падма́сліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак.

1. што. Крыху, злёгку змазаць маслам; падбавіць масла ў што-н.

П. скавараду.

П. кашу.

2. перан., каго (што). Задобрыць, падмазаць (у 2 знач.; разм.).

|| незак. падма́сліваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)