тума́н, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Згушчэнне дробных кропелек вады або ледзяных крышталікаў у прыземных слаях атмасферы, якое робіць паветра непразрыстым.
Над лугам слаўся густы т.
2. Непразрыстая заслона дыму, пылу і пад.
Махорачны т.
3. перан. Тое, што перашкаджае правільна ўспрымаць і разумець навакольны свет.
Т. у галаве.
|| прым. тума́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
даты́чыць, ‑чыць; незак., каго-чаго.
Разм. Тое, што і датычыцца. Калі дзяўчаты хваляць Антона, Надзя робіць выгляд, быццам гэта яе не датычыць. Грамовіч. Справа датычыла пункта аб самавызначэнні народаў. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
недарабі́ць, ‑раблю, ‑робіш, ‑робіць; зак., што і чаго.
Не давесці якую‑н. справу, работу да канца. Па-ранейшаму [Сыча] не пакідала такое хваляванне, нібы ён нечага не прадугледзеў, нечага недарабіў. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паскаро́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., што.
1. Пабаранаваць. [Андрэй:] — А якую мужчынскую работу яна робіць? Памагла мне перад сяўбой папар паскародзіць, жыта забаранаваць. Чарнышэвіч.
2. і без дап. Скародзіць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пашля́к, ‑а, м.
Разм. пагард. Той, хто робіць або гаворыць пошласці; пошлы чалавек. [Іван Васільевіч:] — Вольга, ты не скажаш, што калі-небудзь я быў пашляком. І гэта была не пошлая сувязь. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тава́рнасць, ‑і, ж.
Спец.
1. Уласцівасць таварнага (у 2 знач.); адпаведная якасць, што робіць прадметы, прадукты, матэрыялы прыдатнымі для продажу. Таварнасць лесу.
2. Здольнасць вырабляць прадукцыю для продажу, на рынак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Валакі́да ’той, хто марудна робіць што-небудзь’ (Арх. Бяльк.). Параўн. ст.-рус. волокида ’валакіта’ (Фасмер, 1, 342). Магчыма, з валакіта з азванчэннем т (ці не пад уплывам валанда?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Мадзёхала, драг. модёхало ’той, хто корпаецца, павольна робіць, рухаецца’ (Нар. лекс.) < мадохацца ’вазіцца’ (гродз., Сцяшк. Сл.), мо̂до́хатысь, модёхатыся ’корпацца, ледзь рухацца’ (Нар. лекс.). Да му́дзіць ’рабіць павольна’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
балбату́н, ‑а, м.
Разм.
1. Той, хто занадта многа гаворыць. — От балбатун! — адказвае маці. — Памаўчы хоць хвілінку. Гарбук. // Чалавек, які толькі абяцае, а нічога не робіць; пустаслоў. Ды і сам Барыс выглядаў бы салідна, а не звычайным балбатуном, што абяцае на сотню, а не робіць і на грош. Курто.
2. Выдумшчык, пляткар. Сход ведае .. [солтыса] як аблупленага, і не верыць яму ні на грош, таму дружным выбухам кпінаў прымушае змоўкнуць балбатуна. У. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вя́жущий
1. прич. які́ (што) вя́жа; які́ (што) ро́біць; см. вяза́ть;
2. прил. (о веществе) вя́жучы; (о вкусе) да́ўкі;
вя́жущие материа́лы вя́жучыя матэрыя́лы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)