шу́нуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1. Раптам паліцца; хлынуць. Вада шунула. / Пра паветра, святло і пад. У пакой шунула свежае паветра.
2. перан. Пайсці масай (пра людзей). Натоўп шунуў. // перан. Паступіць у вялікай колькасці. Заказы шунулі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
набе́гчы, -бягу́, -бяжы́ш, -бяжы́ць; -бяжы́м, -бежыце́, -бягу́ць; -бе́г, -гла; -бяжы́; зак.
1. на каго-што. Наскочыць з разбегу, з разгону.
Н. на прахожага.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Хутка насунуўшыся, пакрыць сабой нейкую прастору (пра хвалі, хмары і пад.).
Хвалі набеглі на бераг.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сабрацца ў адным месцы ў вялікай колькасці.
Набегла шмат народу.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Павялічыцца ў суме, колькасці.
Набеглі працэнты.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Раптам узнікнуць, з’явіцца (пра думкі, пачуцці і пад.).
Набеглі трывожныя думкі.
Слёзы набеглі.
◊
Набегчы на памяць (разм.) — успомніцца.
|| незак. набяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адпускні́к, ‑а, м.
Той, хто ідзе ў адпачынак, знаходзіцца ў водпуску. — Куды зямляк? — Ды от.. у водпуск, на пабыўку пасля шпіталю .. Адпускнік раптам як успомніў што. Ён вельмі ажывіўся, нецярпліва стаў наглядаць на дарогу, на бярозы. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ку́пля, ‑і, ж.
Дзеянне паводле дзеясл. купляць — купіць (у 1 знач.).
•••
Купля-продаж — здзелка па пакупцы і продажы чаго‑н. Усё ўжо было ўладжана — і цана і парадак куплі-продажу, як раптам тэлеграма: здзелкі не адбудзецца. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непаме́рны, ‑ая, ‑ае.
Які не паддаецца вымярэнню; вельмі вялікі, празмерны. Непамернае гора. Непамерны цяжар. □ Раптам самалёт з непамернай вышыні вопрамеццю пачаў падаць на зямлю. Чарот. Вёску падпалілі немцы за супраціўленне сялян цяжкім непамерным падаткам і кантрыбуцыям. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падвыва́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. падвываць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Над галавою з металічным падвываннем пагрозліва гулі самалёты. Карпаў. Да яго вушэй раптам даляцела прыглушанае, густое падвыванне.. Міша прыпыніўся: там яшчэ гула малацьба. Арочка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыспі́чыць, ‑чыць; безас. зак., каму.
Разм. Абавязкова спатрэбіцца, вельмі захацецца. Што ж гэта.. [Буцкевічу] раптам прыспічыла сюды ехаць? Вітка. Калом у грудзях стаяла гэтая канаўка, што магла адрэзаць частку агарода. Няўжо так прыспічыла капаць яе якраз тут? Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сакаві́цкі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да сакавіка. Раптам дзьмухнуў сакавіцкі вецер, І баец адчуў — ідзе вясна. Панчанка. Бучнеюць верб пупышкі, бо як след Сок сакавіцкі грае пад карою. Калачынскі. // Які адбыўся, праходзіў у сакавіку. Сакавіцкі пленум.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упы́рхнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Пырхаючы, уляцець куды‑н. (пра птушак, матылёў). Раптам.. [на балкончык] упырхнула маленькая птушачка з чорнай галоўкай. Даніленка. // перан. Хутка і лёгка ўвайсці, убегчы куды‑н. [Гумоўскі] не паспеў і агледзецца, як.. [Адэля] упырхнула ў хату. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ускаламу́ціцца, ‑муціцца; зак.
Стаць, зрабіцца каламутным; замуціцца (пра ваду, вадкасць). То дзьме «марапа» — вецер з поўдня, гонячы невысокія пеністыя хвалі, то раптам пачынае лютаваць шалёны «норд» і так расхвалюе мора, што яно ўскаламуціцца аж да дна. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)