і́мпульс, -у, м.
1. Унутраны штуршок, пабуджэнне, інтэлектуальны або эмацыянальны стымул, што выклікае якое-н. дзеянне.
2. Вектарная фізічная велічыня, колькасць руху, роўная здабытку масы цела на яго хуткасць (спец.).
І. да творчай працы.
|| прым. і́мпульсны, -ая, -ае.
Імпульснае выпрамяненне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аддзяжу́рыць, -ру, -рыш, -рыць; зак.
1. Закончыць дзяжурства.
2. што. Правесці на дзяжурстве некаторы час.
А. ноч.
3. перан. Прабыць некаторы час на цяжкай нецікавай працы, службе.
А. па размеркаванні ў райцэнтры.
|| незак. аддзяжу́рваць, -аю, -аеш, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адсе́дзецца, -се́джуся, -се́дзішся, -се́дзіцца; -се́дзеўся, -се́дзелася і адсядзе́цца, -сяджу́ся, -сядзі́шся, -сядзі́цца; -сядзі́мся, -седзіце́ся, -сядзя́цца; зак. (разм.).
Ратуючыся ад каго-, чаго-н., схавацца дзе-н., перачакаць што-н.; ухіліцца ад працы, выканання свайго абавязку.
А. ў рэзерве.
|| незак. адсе́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
свядо́мы, -ая, -ае.
1. Які валодае свядомасцю (у 2 знач.).
Чалавек — істота свядомая.
2. Які правільна ацэньвае і разумее ўсё навакольнае.
Свядомыя адносіны да працы.
Свядомая палітычная барацьба.
3. Які дзейнічае наўмысна, знарок, абдумана.
С. падман.
|| наз. свядо́масць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падзя́ка, -і, ДМ -дзя́цы, мн. -і, -дзя́к, ж.
1. Пачуццё ўдзячнасці за што-н. добрае.
Выказаць падзяку.
Прыняць што-н. з падзякай.
2. Афіцыйнае выказванне высокай ацэнкі чыёй-н. працы, дзеянняў.
Аб’явіць падзяку ў загадзе.
Атрымаць падзяку ад дырэкцыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прывы́чны, -ая, -ае.
1. Які стаў прывычкай.
П. ўклад жыцця.
2. Вядомы, добра знаёмы, такі, да якога прывык.
Прывычныя з дзяцінства мясціны.
Прывычныя сцены.
3. Які прывык, прывучыўся да чаго-н. (разм.).
Рукі, прывычныя да ўсякай працы.
|| наз. прывы́чнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прызвыча́іцца, -а́юся, -а́ішся, -а́іцца; зак.
1. Прывыкнуць да чаго-н. як да звычайнага; звыкнуцца.
П. да новых умоў.
П. да цемры.
2. Набыць навык да чаго-н., прывучыцца рабіць што-н.
П. да цяжкай працы.
|| незак. прызвыча́йвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стаха́навец, -наўца, мн. -наўцы, -наўцаў, м.
1. У СССР у 1930—1940 гг.: рабочы — наватар вытворчасці, які дабіўся высокай прадукцыйнасці працы.
2. Перадавы працаўнік (разм.).
|| ж. стаха́наўка, -і, ДМ -наўцы, мн. -і, -навак.
|| прым. стаха́наўскі, -ая, -ае.
С. рух.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
інспе́кцыя, ‑і, ж.
1. Тое, што і інспектаванне.
2. Установа, арганізацыя, якая інспектуе каго‑, што‑н. Санітарная інспекцыя. Аўтамабільная інспекцыя.
•••
Інспекцыя па якасці — спецыяльны орган, які ажыццяўляе ў СССР нагляд за якасцю прадукцыі.
Інспекцыя працы — спецыяльны орган у СССР для нагляду за захаваннем законаў аб працы.
[Лац. inspectio — нагляд.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гарантава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад гарантаваць.
2. у знач. прым. Забяспечаны, надзейны. Гарантаваная аплата працы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)