шо́рсткасць, ‑і, ж.
Уласцівасць і якасць шорсткага. Гэтая шорсткасць [Просінай рукі] была такой прыемнай, што не хацелася выпускаць яе з сваёй рукі. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
добраахво́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Які робіцца па ўласнаму жаданню, па сваёй воля, без прымусу. Добраахвотная згода. Добраахвотная справа. □ Лукаш, зразумела, праходзіўся па дварах, збіраў статак і браў добраахвотныя падаткі. Колас. Варакса даглядала курэй. Гэта была яе добраахвотная праца, бо была Варакса па-за сваімі рабочымі гадамі. Баранавых. // Які прыняў на сябе якія‑н. абавязкі па ўласнаму жаданню, без прымусу. [Маша] была не толькі лепшай аперацыйнай сястрой, але і яго [Яраша] добраахвотным сакратаром. Шамякін.
2. Заснаваны на прынцыпе самадзейнасці мас. Добраахвотная народная дружына. Добраахвотнае спартыўнае таварыства. Добраахвотная пажарная ахова.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бружме́ль ’расліна Lonicera L.’ (Кіс.). Назва няяснага паходжання. Бружме́ль — гэта таксама ’брызгліна’. Відавочна, назва была перанесена з брызгліны на бружмель. Этымалогія слова бружме́ль няясная, ёсць шмат варыянтаў (гл. пад брызглі́на). Вопыт этымалагізавання (няпэўны!), Махэк₂, 69 (пад brslen ’брызгліна’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дра́тва ’дратва’ (БРС, Касп., Шат.). Рус. дра́тва, укр. дратва ’тс’. Запазычанне з польск. dratwa, dratew. Слаўскі (1, 161–162) лічыць, што была зах.-слав. форма *draty (< с.-в.-ням. drāt ’тс’); параўн. і чэш. dratev (гл. Махэк₂, 126).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Му́харанка ’мухамор’ (івац., Нар. сл., Жыв. сл.), лун. му́хорана (Шатал.). Да му́ха і ра́ніць (гл.): калісьці была распаўсюджана думка, што мухаморам можна вынішчваць мух; яго рэзалі ў малако і «атручвалі» мух. Сюды ж брэсц. муха́рка, мухаронка ’тс’ (Сл. Брэс.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
метафары́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да метафары. Метафарычны выраз. // Багаты метафарамі. Мова Бядулі была метафарычнай, часамі з тэндэнцыяй да наяўнасці. Кучар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўлега́льны, ‑ая, ‑ае.
Не зусім легальны; напалавіну легальны. Паўлегальная газета. □ Дзякуючы Рыгору была праведзена паўлегальная кампанія збору падпіскі на газету «Праўда». Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пашчупле́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Стаць больш шчуплым, шчуплейшым. [Марыля] была вельмі мажная, на галаву вышэй за бацьку, які, здавалася, пашчуплеў. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перадубо́рачны, ‑ая, ‑ае.
Які бывае перад уборкай ураджаю, папярэднічае ўборцы. [Ілья Сямёнавіч:] — У сельсавеце ў нас была перадуборачная нарада рэдактараў калгасных насценных газет. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бескары́сны, ‑ая, ‑ае.
Які не прыносіць карысці; дарэмны. Даўно ўжо кінуў Сымон пісаць заявы ў розныя інстанцыі — гэта была бескарысная работа. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)