лад², -а і -у, М -дзе і ў ладу́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. -у. Спосаб пабудовы гукарада, арганізацыя музычных гукаў.
2. -а. Папярочнае дзяленне на грыфе струнных музычных інструментаў.
3. мн. Клавішы гармоніка, духавых інструментаў.
Перабіраць лады.
|| прым. ла́давы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыём, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. гл. прыняць.
2. Асобнае дзеянне, рух.
Напісаць артыкул у два прыёмы.
3. Спосаб у ажыццяўленні чаго-н.
Мастацкі п.
4. Збор запрошаных асоб (звычайна афіцыйных) у гонар каго-, чаго-н.
П. у пасольстве.
Наладзіць п. карэспандэнтаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
эмфа́за, -ы, ж. (спец.).
1. У літаратуры: узмацненне эмацыянальнай выразнасці мовы, якое дасягаецца зменай інтанацыі і выкарыстаннем парадку слоў і розных рытарычных фігур.
2. У лінгвістыцы: спосаб артыкуляцыі, які стварае напружанасць у гучанні некаторых зычных гукаў.
|| прым. эмфаты́чны, -ая, -ае.
Э. націск.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Нарошча ’спосаб, прыём, метад’ (полац., Нар. лекс.), нарошч ’раз, спосаб’ (міёр., Нар. сл.), наро́шчы мн. ’прыступы’, параўн.: «Зуб разбалеўся, учора трыма нарошчамі як уздымецца боль…» (мядз., Нар. словатв.). Няясна; наўрад ці ад нараста́ць ’узрастаць, з’яўляцца зноў і зноў’, хаця апошні прыклад мог бы сведчыць у карысць такога паходжання слова, параўн. наварат ’прыём, заход’. Магчыма, да *orzčęti ’пачаць’, параўн. балг. начин ’спосаб’ (*načęti ’пачаць’) і пад., або да ра́ска ’столка’ (міёр., Нар. сл.) з пераходам а > о пад націскам тыпу штаны/штонікі і чаргаваннем тыпу доска/дошчка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гідрамеханіза́цыя, ‑і, ж.
Спосаб правядзення земляных і гордых работ механізмамі, якія выкарыстоўваюць энергію напорнага воднага струменю, што размывае грунт або горную народу. Гідрамеханізацыя вуглездабычы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чын², -у, м.
У Т адз. л. ў спалучэнні з прыметнікам і займеннікам ужыв. ў знач.: спосаб, прыём; гэта спалучэнне адпавядае прыслоўю са знач. дадзенага прыметніка або займенніка.
Такім чынам.
Належным чынам.
Адпаведным чынам.
◊
Грэшным чынам (у знач. пабочн. сл.; разм.) — трэба прызнацца; на жаль.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рэ́занне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. рэзаць.
•••
Аўтагеннае рэзанне — тое, што і газавае рэзанне.
Газавае рэзанне — спосаб рэзання металаў пры дапамозе полымя газавай сумесі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ме́скасць ’гарадское палажэнне, спосаб жыцця’ (Нас.). Беларускае. Відаць, штучнае ўтварэнне ад мескі ’гарадскі’ < ст.-рус. мѣский < мѣстский < мѣсто ’горад’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аске́т, ‑а, М ‑кеце, м.
1. У старажытнасці — хрысціянскі падзвіжнік, які знясільваў сябе постам і доўгай малітвай.
2. Вельмі ўстрыманы чалавек, які вядзе суровы спосаб жыцця.
[Ад грэч. asketes — падзвіжнік.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
клі́напіс, ‑у, м.
1. Спосаб пісьма старажытных народаў Пярэдняй Азіі, клінападобныя знакі якога наносілі на гліну або камень. Вавілонскі клінапіс.
2. Тэкст, напісаны клінапісам. Расшыфроўка клінапісу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)